مكان يابي مناس بترين محل دفن زباله هاي جامد شهر ياسوج با روش تحليل چند معياره

Using multi criteria decision making approach for municipal solid waste landfill siting in Yasouj

زمينه و هدف: در اكثر مسائل تصميم ­گيري چند معياره گزينه ­اي كه از نظر تمام معيارهاي ارزيابي مناسب­ترين باشد، وجود ندارد. در روش­ هاي ارزيابي فعلي پس از تلفيق معيارها و تعيين بهترين گزينه، كاستي­ ها و برتري­ هاي اين گزينه ناملموس باقي مي­ماند. هدف از اين پژوهش ارائه روشي ساده براي تصميم­گيري در چنين موقعيت­ هايي است. روش بررسي: روش پيشنهادي براي تعيين مكان مناسب خاكچال دفن زباله جامد شهر ياسوج، به كار رفت. در نخستين گام با اعمال معيارهاي محدود كننده بر پايه قوانين سازمان حفاظت محيط­ زيست ايران، اراضي نامناسب حذف شدند. در گام بعد گزينه­ هاي مناسب براي مكان خاكچال در سه هدف مجزاي زيست­ محيطي، اجتماعي­ و اقتصادي به روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي وزن­ده ي و اولويت ­بندي شدند. يافته­ ها: نتايج حاصل نشان داد كه گزينه برتر با در نظر داشتن سه هدف مكان­يابي به صورت مجزا، با حالتي كه در آن تمام معيارها در يك سلسله مراتب در نظر گرفته مي­شوند، متفاوت است. بر پايه نتايج كلي در يك سلسله مراتب، بهترين گزينه براي خاكچال شهر ياسوج گزينه 2 است كه در اهداف زيست­ محيطي و اجتماعي بالاترين اولويت را نسبت به سايرين داشت. ليكن مقبوليت اين گزينه از نظر اقتصادي براي اولياي امور شهر ياسوج دور از انتظار بود. در مقابل، گزينه 1 هر چند كه در اهداف جزئي محيط ­زيستي و اجتماعي اولويت دوم را نسبت به گزينه 2 داشت، ليكن از نظر اقتصادي نسبت به ساير گزينه­ ها بيشترين ارجحيت را دارد. نتيجه­ گيري: به نظر مي­رسد در مسائل ارزيابي به كمك تصميم ­گيري چند معياره مانند مكانيابي خاكچال دفن زباله، توجه به اهداف جزئي مي­تواند تصميم­ گيرندگان را به نتايج كاربردي­تر رهنمون سازد.

Background: In most multi criteria decision making issues, a desirable alternative which suit all aspects does not exist. In current assessment methods, after considering all criteria, the advantages and disadvantages of the best alternative remain imperceptible. The objective of this study was to present a simple approach for such decision making cases. Methods: The approach was applied to select an appropriate municipal solid waste landfill for Yassouj city. In the first stage, the unsuitable areas based on Iran`s environmental protection organization (IEPO) were omitted. In the next stage, the remaining alternatives were ranked by AHP method within environmental, economic and social perspectives. Results: The results indicated that the most suitable alternative was different among three separated objectives compares to the obtained result in just one hierarchy. The alternative 2 was the most suitable site based on overall results in one hierarchy. Although this alternative had the most priority in environmental and social goals, in economical aspect its acceptance was seemed to be unexpected. In contrast with alternative 2, alternative 1 had the most priority in economic aspect, but covered second rank in environmental and social goals. Conclusion: in MCDA issues such as landfill siting, considering local goals would lead to more practical results.