بررسي و نقد ساختارگرايي حكايت عرفاني « در تصوف » از مقامات حميدي

Investigating and criticizing the “in tasavvof” parable anecdote from “Maghamat Hamidi” book a case study based on the Structuralism Rules

مقامات حميدي؛ نوشته قاضي حميدالدين ابوبكر بن عمر بن محمود، از 24 مقامه و يك خاتمه تشكيل يافته و از جمله نثرهاي مصنوع قرن ششم هجري است كه صنايع لفظي در « در تصوف » آن در حداكثر سطح به كار رفته است. اين نوشته از باب نمونه مقامه عرفاني اين كتاب را بر اساس قواعد ساختارگرايي مورد بررسي قرار داده و در پايان به اين نتيجه مي رسد كه درونمايه اين اثر ادبي همواره پند و اندرز اخلاقي- عرفاني بوده است. نويسنده آن در لغت پردازي و تركيب سازي از هيچ كوششي فروگذاري نكرده و آغاز و پايان يك نواخت مقامات را بدون آسيب و سكته حفظ كرده است. قاضي حميدالدين در نوشتن اين مقامه بناي تعليمي- عرفاني در نيت داشته است و از نظر شكلي از كاربرد سجع و استفاده از الفاظ فصيح و بليغ عربي و فارسي هيچ غفلت نكرده و در تضمين و درج اشعار شعراي فارسي و تازي هنرمندي نشان داده است.

Penned by Ghazi Hamiddein Aboubakr ibn-e Omar ibn-e Mahmoud, Maghamat-e Hamidi includes 24 maqama, i.e. short stories and one epilogue. It is a well-known prose work dating back to 3rd century AH with rich figures of speech. In this study, four sample mystical maqamas on Sufism are analyzed based on structuralism framework. It is concluded that the essence of this literary work has been always ethical-mystical sermons. The author of Maghamat has employed wording and compoundings throughout the work and the consistent mode of the prose has been intact from the start to the end. Ghazi Hamiddein's main goal was advice, and he has stuck to rhyme and eloquent Arabic and Persian expressions with innovative moves in quotation Persian and Arabic poems.