نخستين عشق نامه ها

The First Of “Eshgh Name’s” (Love Book’s)

«عشق‌نامه» عنوان كلّي آثاري از ادب فارسي است اعم از شعر و نثر كه موضوع آن شرح دلدادگي و عشق و عاشقي است و در آن روابط و حالات ميان عاشق و معشوق بيان مي‌گردد. نخستين عشق‌نامه‌ها را در حوزۀ متون عرفاني، در زبان عربي كتاب «عطف الالف المألوف علي اللّام المعطوف» (الف الفت ولام معطوف) از ابوالحسن علي بن محمد ديلمي (م.391ه.ق.) و در زبان فارسي كتاب «سوانح العشّاق» از احمد غزّالي (م.520ه.ق.) دانسته‌اند. نويسندگان هردو اثر اهل تصوّف و ايراني اند. اين مقاله ضمن معرفي و تحليل اجمالي اين دو اثر، نگرش نويسندگان را نسبت به مقولۀ عشق- بويژه عشقِ الاهي- بيان مي كند؛ تفاوت ها و تشابهات آن دو را به اختصار بازمي‌گويد و تأثير آن ها را در آثار برخي شاعران و نويسندگان ادب فارسي نمايان مي سازد.

Eshgh Name (Love book) is generaly one of the literary works including verse and prose whose content is about love and compassion showing relations and passions between the lover and the beloved. The first editions of Eshgh Name in mystic texts realm in Arabic is “Atf ol Alefel Maluf Ala Allamel Matuf” written by “Abolhasan Ali Ebne Mohammad Deilamy”. In Persian the book “Savanhe Ol Oshagh” is known to be written by “Ahmad-e- Qazzaly”.This essay along with introducing and analyzing the two works describes the authors’ attitudes toward love especially devine love. It also describes their difference and similarities briefly and reflects effects on some of the poets’ and the works of Persian literary write.