چكيده فارسي :
روشنفكري سبب ظهور مذاهب و مكاتبي شد كه به بشري كردن امور سخت پايبند بودند؛ به گونه اي كه احكام انساني را به جاي احكام الهي قرار مي دادند و تفسير تازه اي از دين ارائه مي كردند و روشنفكران در آن با ذهن فاعلي خويش، عمل روشنفكري را درمورد دين انجام مي دادند. بررسي برخي از جريانهاي تصوف نشان ميدهند كه آنچه به عنوان جريان روشنفكري غربي و روشنفكري ديني معاصر ميشناسيم، قبل از غرب و ايران معاصر، در تصوف و سرزمينهاي اسلامي وجود داشته است. جرياناتي با همان منشأات، انگيزه ها و اهداف كه بايد آنها را جريان روشنفكري صوفيه ناميد. .نيكلسون، تصوف را دين شخصي با خداي شخصي ميداند. بسياري از تأويلات و برداشتهاي ذوقي و خلاقانه از دين، پيدايش فرقه هايي نظير ملامتيه، قلندريه و اباحتيه، شطحيات صوفيه و ادعاهاي مطرح شده در آنها، جدال صوفيه با فقها و تلاش براي ايجاد مكتبي با نظام فكري و اجتماعي مستقل و ...را مي‌توان در قالب جريان روشنفكري صوفيه جاي داد و توجيه كرد. در اين مقاله فرض بر اين است كه برخي از مؤلفه ها و جريان هاي روشنفكري را مي توان در ميان صوفيه جستجو كرد و هدف ما در اين مقاله تطبيق اين مؤلفه ها و جريان ها با برخي از مؤلفه ها و جريان‌ها در تصوف است
چكيده لاتين :
Intellectual cause appearance of religions and schools that severely adhere to human-outing affairs. In a way that put human laws instead divine laws and present new comment of religion and intellectuals do action of intellection in it by theirs mind agent about religion. Surveying some of circulations of Sufism represents that we recognize as western intellectual and contemporary religious intellectual, has been commen, before west and contemporary Iran, in Sufism and Islamic lands. Circulations with the same origins, causes and goals that we name intellectual circulation of Sufism. Nicholson names Sufism personal religion with personal god. Some of chimerical interpretations of religion, appearance of factions such as: mlamtyh, quandary and abahtyh, shathyat of Sufis and considered claims in those, controversying Sufis with jurisconsults and effort for creating school with independent system of thought and … are formed in this circulation. In this paper, it is assumed that some of the components and intellectual currents can be searched in Sufism, and our goal in this article is to adapt these components and flows to some of the components and currents in Sufism.
