تحليل رابطه رضا و شادماني در عرفان اسلامي

The Relation between “Satisfaction” and “Happiness” in Islamic Mysticism

رضا از بزرگترين و والاترين مقامات سالكان و منزلي رفيع از منازل محبّان است و بزرگان عرفان آن را از نهايات سلوك عرفاني دانسته و از فوايد و بركات آن سخن رانده‌اند. در متون عرفاني، رضا به قضاي الهي را نتيجه كمال محبّت به خداوند مي‌دانند و معتقدند هر كس بدين مقام واصل نشود، از لذّت محبّت چيزي نچشيده است. «شادي» نيز كه از مباحث بسيار مهم در عرفان اسلامي است و در سير و سلوك عارفان و نيل به مقصود نقش اساسي ايفا مي‌كند، با رضا پيوندي ناگسستني دارد؛ زيرا در عالي‌ترين مرتبه رضا كه سالك نسبت به بلا و دردي كه از جانب محبوب مي‌رسد، احساس لذّت و شادماني كند، به حقيقتِ رضا نائل شده است. به دليل اهمّيت و بازتاب گسترده اين موضوع در متون عرفاني، در اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي به بررسي رابطه رضا و شادماني در عرفان اسلامي پرداخته مي‌شود و عواملي كه عارفان را در مرتبه رضا و در مواجهه با سختي‌ها و بلايا شادمان مي‌سازد تبيين مي‌گردد.

Satisfaction is one of the greatest and highest God seekers’ positions and a lofty house of the God’s lovers.. “Happiness” has an unbroken link with satisfaction. As a result, in the highest stage of satisfaction, the seeker feels happiness and pleasure in respect to the misfortune and pains received from the beloved (God) through which mystics would attain the reality of satisfaction. According to the significance and prevalent reflection of this subject in the mystical texts, this paper intends to analyze the relation between satisfaction and happiness in Islamic mysticism and also to explicate on the factors which make the mystics happy as they are encountered by hardships and misfortunes.