واكاوي نگرش كاركنان ترويج كشاورزي نسبت به نظام ترويج كشاورزي فقرزدا: مورد مطالعه استان فارس

An Appraisal of Agricultural Extension Staff’s Attitude Towards Poverty-Oriented Agricultural Extension: The Case of Fars Province

امروزه، در بازبيني رسالت ترويج در ادبيات نوين توسعه، اعتقاد صاحبنظران بر اين است كه نظام ترويج كشاورزي، بايد به عنوان ابزاري مهم در كاهش فقر و رسيدن به توسعه پايدار به كار گرفته شود. در اغلب كشورها، ترويج كشاورزي اقدامات بسيار محدودي براي كاهش فقر انجام داده است. حتي در كشورهايي كه در آنها، ترويج كشاورزي اقداماتي براي كاهش فقر صورت داده است، ملاحظه مي‌شود كه بيشتر اين برنامه‌ها بصورت پروژه‌اي بوده و به عبارتي تداوم درازمدت را براي فقرزدايي تضمين نكرده است. با اين حال، بحران‌هاي كنوني، بسياري از كشورها را بر آن داشته كه بيش از پيش به ترويج كشاورزي فقرزدا توجه نمايند. جهت‌دهي فعاليت‌ها به سوي فقرزدايي، نيازمند تغيير نگرش پرسنل ترويج مي‌باشد و بمنظور منسجم نمودن فعاليت‌ها و تعيين اولويت‌ها، بايستي قبل از اعمال هر نوع رهيافت كاهش فقر، درك و نگرش درستي در كاركنان ترويج ايجاد شود. از آنجا كه مطالعات چنداني در اين زمينه در ايران صورت نگرفته است، هدف كلي تحقيق حاضر، واكاوي نگرش كاركنان ترويج كشاورزي درباره ضرورت نظام ترويج كشاورزي فقرزدا و تعيين سازههاي مؤثر بر آن بوده است. جامعه آماري اين مطالعه، كليه كاركنان ترويج سازمان جهاد كشاورزي استان فارس بوده كه با روش نمونه گيري طبقهبندي متناسب تصادفي 192 نفر از آنان انتخاب گرديدند و از طريق روش پيمايش، دادههاي مورد نياز اين مطالعه جمعآوري گرديد. يافته‌ها نشان داد كه حدود 55 درصد كاركنان ترويج، نگرش مثبتي نسبت به استقرار نظام ترويج كشاورزي فقرزدا داشتند. كاركناني كه علل فقر روستايي را مرتبط با عواملي مانند عوامل ساختاري-اجتماعي، دولتي و محيطي دانستهاند، نگرش مثبتتري نسبت به ترويج كشاورزي فقرزدا داشتند. يافته‌ها حاكي از وجود رابطه معني‌دار بين نگرش نسبت به رسالت فقرزدايي نظام كشاورزي و نگرش نسبت به ترويج كشاورزي فقرزدا بود. هر يك از متغيرهاي سن، علاقه كار با روستاييان، درك از وضعيت اقتصادي، درآمد، داراييها، تجربه كاري، ميزان تماس با روستا، سكونت در روستا، با متغير نگرش نسبت به ترويج كشاورزي فقرزدا رابطه معنيداري داشتند. در پايان بر اساس يافته‌ها، به‌منظور توسعه نظام ترويج كشاورزي فقرزدا در شرايط ايران، پيشنهادهاي اجرايي ارائه گرديده است.

Nowadays, most of scholars believe agricultural extension mission in new development paradigm should be toward poverty alleviation. Agricultural extension has done limited activities toward poverty alleviation. Even in those few countries that agricultural extension has done some activities in order to poverty alleviation, it has limited to some sparse projects without continuity. Nevertheless, attention to poverty-oriented agricultural extension is increasing across the world. Enhancing extension staff’s attitude toward poverty-oriented agricultural extension is an important prerequisite. Whereas, there is no evidence toward research which has been done in this context in Iran, analysis of agricultural extension staff’s attitude toward poverty-oriented agricultural extension was the main objective of this research. Based on a random proportional stratified sampling, 192 of agricultural extension staff in Fars province were selected and data were collected using survey method. The research findings revealed that about 55 percent of extension staff had positive attitude toward poverty-oriented agricultural extension. With regard to rural poverty, five categories causes (included cultural, governmental, environmental, individual and socio-structural) were determined among staff. Accordingly, individual causes and then socio-structural factors were more emphasized. Extension staff who attribute the causes of rural poverty to socio-structural, governmental and environmental factors, had more positive attitude toward the necessity of poverty-oriented agricultural extension. Findings also indicated that there is a significant and positive correlation between the attitude toward the mission of poverty alleviation in agricultural system and attitude toward poverty-oriented extension. Variables included age; interest to work with rural people; perception of economical status; income; assets; experience; and amount of contact with rural areas had a significant relationship with attitude toward the necessity of poverty-oriented extension. Furthermore, the staff settled in rural areas had a more positive attitude toward the necessity of poverty-oriented extension. Some applicable recommendations have presented at the end of the article based on research findings.