واكاوي عوامل اثرگذار بر نگرش متخصصان نسبت به برنج تراريخته ايراني

Analysis the Factors Influencing Specialists’ Attitudes towards Iranian Genetically Modified Rice

برنج تراريخته پديده‌اي نوين در كشاورزي صنعتي جهاني مي‌باشند كه به منظور استفاده در چرخه انبوه غذايي كشور بايستي از ديدگاه متخصصان امر پديده‌اي ضروري و استراتژيك جلوه نمايد. از اين رو در پژوهش حاضر قصد بر شناسايي عوامل مؤثر بر نگرش متخصصان دو بخش اجرايي و مراكز آموزش عالي و مراكز پژوهشي در استان خوزستان به عنوان سومين استان توليدكننده ي برنج است. جامعه ي آماري شامل كليه متخصصان مرتبط با موضوع به تعداد 150 نفر مي باشد كه از ميان آن‌ها 108 نفر با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. پارادايم حاكم بر مطالعه حاضر، از نوع كمي است و از لحاظ هدف در رده تحقيقات كاربردي و از نوع توصيفي پيمايشي مي باشد. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته مي‌باشد كه در آن پنج عامل نگرش نسبت به برنج تراريخته، ادراك مزايا، ادراك مضرات، اعتماد و مباحث اخلاقي به وسيله ي طيف هفت درجه اي ليكرت مورد سنجش قرار گرفتند. روايي و پايايي پرسشنامه به ترتيب به وسيله ي جمعي از متخصصان و محاسبه ي ضريب آلفاي كرونباخ (به ترتيب به ميزان 0/78، 0/86، 0/87، 0/63 و 0/74) مورد تأييد قرار گرفتند. داده هاي حاصل از پرسشنامه به وسيله ي دو نرم افزار SPSS و AMOS آزمون شدند. نتايج نشان داد كه سه مؤلفه‌ي ادراك از مزايا، اعتماد و مباحث اخلاقي، عوامل پيش بيني كننده ي نگرش پاسخگويان بوده اند. همچنين يافته ها حاكي از وجود نگرش مثبت در ميان پاسخگويان و عدم وجود ارتباط نگرش پاسخگويان با ادراك از مضرات برنج تراريخته بود. در اين راستا پيشنهاد ميشود، كميتهاي متشكل از نمايندگان گروه هاي دو بخش اجرايي و مراكز آموزشي پژوهشي به منظور نظارت بر فرايند توليد برنج تراريخته تشكيل شود.

One of the alternatives for increasing of rice production is using Bacillus thuringiensis rice. Genetically Modified crops are a new phenomenon in the country and its diffusion requires experts’ acceptance. Therefore, the main purpose of this research was to identifying the affecting factors on the attitudes of specialists in two sectors of scientific research and education centers and executive institutes in the Khuzestan province which is the third largest rice producer. All specialists related to this issue in these two sectors were considered as statistical population and among them, 108 participants were selected using proportional random sampling method. This is a quantitative and applied research. Data for this study was collected using a researcher-made questionnaire which assessed five perceptional constructs ‘attitude towards genetically modified rice’, ‘perception of benefits’, ‘perception of risks’, ‘trust in individuals and agencies’ and ‘ethics’ using the Likert seven-point scale (from ‘1- fully disagree’ to ‘7- fully agree’). The validity and reliability of the questionnaire were confirmed respectively by a panel of faculty members, and Cronbach’s alpha coefficients (Alpha coefficient was 0.78, 0.86, 0.87, 0.63 and 0.74 respectively). Data was analyzed using SPSS (version 20) and AMOS (version 20). The results showed that the three components of ‘perception of benefits’, ‘trust’ and ‘ethics’ were predictors of attitude. Moreover, the findings revealed a positive attitude among the respondents and the lack of association between respondents' attitudes and perceptions of risks of GM rice. In this regard, establishing a joint committee consisted the representatives of two groups of academics and practitioners to monitoring the process of producing genetically modified rice is suggested.