عوامل اثرگذار بر مديريت پايدار منابع آب در بين گندمكاران آبي شهرستان كوهدشت

Factors Affecting Water Resources Sustainable Management among Irrigated Wheat Growers in Kouhdasht County

امروزه بحران آب، به عنوان يكي از اساسي ترين چالش هاي توسعه بخش كشاورزي در ايران و به ويژه در مناطقي مانند شهرستان كوهدشت در استان لرستان، ضرورت اهميت و توجه به برنامه ريزي جامع منابع آب و مطالعات بيشتر در اين زمينه را فراهم نموده است. از اينرو هدف از انجام تحقيق پيمايشي حاضر بررسي عوامل اثرگذار بر مديريت پايدارمنابع آبمي باشد. جامعه آماري،گندم كاران آبي شهرستان كوهدشتمي‌باشند (N=2500) كه 237 نفر از آن ها بر اساس فرمول كوكران به عنوان حجم نمونه تعيين شدند. نمونه‌گيري بصورت طبقه‌اي با انتساب متناسب انجام شد. پايايي و روايي پرسشنامه، به ترتيب با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ (بيشتر از 0/7) و روش اعتبار محتوايي مورد تأييد قرار گرفت. تجزيه و تحليل داده ها با نرم افزار SPSS انجام شد. بر اساس نتايج آزمون همبستگي، ارتباط بين مديريت پايدار منابع آب با متغيرهاي درآمد سالانه از بخش كشاورزي، سطح زير كشت كل اراضي گندم، آموزشهاي ارائه شده به كشاورزان در زمينه مديريت آب و درك كشاورزان از بحران كم آبي مستقيم و معني دار و با متغيرهاي تعداد قطعات كشاورزان و درصد شيب مزرعه معكوس و معني دار شده بود. همچنين طبق نتايج تحليل مسير، بر اساس مجموع اثرات مستقيم و غيرمستقيم پنج متغير 1) آموزش هاي ارائه شده به كشاورزان،2) ويژگي هاي فني مزرعه، 3) درك كشاورزان از بحران كم آبي، 4) نظام مديريت آب از منبع تا مزرعه و 5) ويژگي هاي فردي، اقتصادي و اجتماعي كشاورزان به ترتيب بيشترين تأثيرات را بر اعمال مديريت پايدار منابع آب توسط گندمكاران آبي در شهرستان كوهدشت داشته است.

Nowadays, water crisis as one of the most challenges of agricultural development in Iran and especially in areas such as Kouhdasht county in the Lorestan province, have created the necessity for attention to integrated water resources planning and more studies in this field. Therefore, the main purpose of this survey research was to investigate factors affecting the sustainable management of water resources. Statistical population includes irrigated wheat growers in Kouhdasht county (N = 2500) that 237 of them were determined as a statistical sample by using Cochran formula. Sampling was conducted byproportional stratified method. Questionnaire's reliability and validity was confirmed respectively through computing Cronbach's alpha coefficient (more than 0.7) and content validity. Data analyzed by SPSS software. According to correlation test results, there is a positive and significant relationship between sustainable water resources management and following variables: annual income of the agricultural sector; total area of wheat farm; training given to farmers and the perception of farmers about crisis water. The results of path analysis show that based on direct and indirect effects, five variables: 1) Training given to farmers 2) Technical characteristics of the farm 3) The perception of farmers about crisis water 4) The system of water management of resources to farm, and 5) Farmers’ demographic, economic and social characteristics have the highest effect on sustainable water management practices by irrigated wheat growers in Kouhdasht county.