اثربخشي مدل فرانظري بر انجام رفتارهاي مناسب تغذيه اي پيشگيري كننده از بروز بيماري هاي قلبي - عروقي: كار آزمايي شاهددار تصادفي سازي شده

Efficacy of Transtheoretical Model on Preventive Nutritional Behaviors of Cardiovascular Diseases: A Randomized Controlled Trial

سابقه و هدف: بيماري هاي قلبي عروقي اولين علت مرگ و مير در ايران مي باشد و در ساليان اخير سن ابتلا به اين بيماري ها كاهش يافته است. هدف از اين مطالعه، ارزشيابي تاثير مداخلات ارتقاي سلامت مبتني بر آموزش با استفاده از مدل فرانظري بر انجام رفتارهاي مناسب تغذيه اي (مصرف ميوه، سبزيجات و ماهي) به منظور كاهش عوامل خطر بيماري هاي قلبي- عروقي در بزرگسالان پرخطر بود. مواد و روش ها: اين پژوهش يك مطالعه كارآزمايي شاهد دار تصادفي سازي شده بود.1230 نفر از افراد 50-30 ساله از نظر ميزان آگاهي، سازه هاي مدل فرانظري، وضعيت مصرف ميوه، سبزيجات، ماهي و عوامل خطر بينابيني شامل نمايه توده بدني، چاقي شكمي، فشارخون، چربي خون و قندخون تحت برنامه غربالگري قرار گرفتند و از اين تعداد، 332 نفر (گروه مداخله 164 نفر و گروه كنترل 168 نفر) از بالغين در معرض خطر به روش نمونه گيري چندمرحله اي انتخاب شدند. مداخله به صورت برگزاري جلسات آموزشي، توزيع بروشور، پوستر و ارسال پيامك انجام شد. برنامه هاي مداخله اي بر اساس ميزان آمادگي افراد براي تغيير رفتار انجام شد. يافته ها: بر اساس نتايج به دست آمده، اختلاف معناداري در ميزان آگاهي و مصرف ميوه و سبزيجات بين گروه مداخله و كنترل بعد از مداخله وجود داشت (0/001< p) اما در مصرف ماهي اختلافي مشاهده نگرديد (0/4= p). اختلاف معني دار در سازه هاي مدل فرانظري به جز خودكارآمدي وجود داشت. در فاكتورهاي بيوشيميايي خون نيز اختلاف مشاهده شد به جز LDL كلسترول (0/20= p). استنتاج: نتايج مطالعه نشان داد كه مداخلات مبتني بر مدل مي تواند در انجام رفتارهاي سلامت محور موثر باشد. افزايش مصرف ماهي نياز به مداخلات محيطي گسترده تري دارد و تغيير در برخي فاكتورهاي بيوشيميايي خون مانند LDL نيازمند زمان بيش تري مي باشد.

Background and purpose: Cardiovascular diseases are the leading cause of death in Iran and today these diseases occur at younger ages. The purpose of this study was to assess the effect of educational-based health promotion interventions using the Transtheoretical Model (TTM) on nutritional behaviors (consumption of fruits, vegetables, and fish) in order to reduce the risk factors for cardiovascular disease in high-risk adults. Materials and methods: We conducted a randomized controlled trial in 1230 people aged 30- 50 years. Some information including the knowledge, food intake status (fruits, vegetables and fish consumption) and intermediate risk factors such as body mass index, abdominal obesity, blood pressure, blood lipids and blood glucose were recorded. Then 332 high risk participants (intervention group= 164 and control group= 168) were selected via multistage sampling. The interventions was carried out through training classes, brochures and posters, and text messages. Intervention programs were based on individuals’ readiness for behavioral changes. Results: Significant differences were found between the intervention and control groups in knowledge and consumption of fruits and vegetables (p<0.001). But after the intervention, consumption of fish was not significantly different between the two groups (p= 0.4). There were significant differences in TTM constructs except self -efficacy (p= 0.2). Moreover, there were significant differences in biochemical factors except LDL and anthropometric indexes (p= 0.2). Conclusion: According to this study, the model-based intervention was found effective in increasing health-oriented behavior. Increasing the intake of fish requires broader interventions and changes in anthropometric indexes and LDL demands more time.