چالش هاي مديريت آب زراعي گندم كاران شهرستان خرم بيد

Irrigation Water Managment Challenges of Wheat Growers in Khorrambid County

بخش كشاورزي با كاهش منابع آبي و تشديد تضادهاي ناشي از آن در سال­ هاي اخير مواجه بوده است. مديريت آب زراعي در شهرستان خرم بيد با چالش­ هاي فني- اجتماعي زيادي عجين بوده كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. اين پژوهش با هدف شناسايي چالش‌هاي مديريت آب زراعي در بين گندم كاران آبي انجام پذيرفت. جامعه‌ي آماري اين پژوهش پيمايشي- توصيفي، گندم كاران آبي شهرستان خرم بيد بودند. گردآوري داده ­ها با بهره­گيري از مصاحبه­ هاي ساختارمند با ابزار پرسشنامه در بين 110 نفر گندم‌كار انجام پذيرفت. روايي صوري ابزار سنجش توسط پانل متخصصان تأييد و پايايي آن از طريق يك مطالعه راهنما تعيين شد. ضرايب آلفاي كرونباخ (0/52 تا 0/7) دلالت بر ثبات دروني گويه ­ها داشت. نسخه 22 نرم ­افزار آماري SPSS براي تحليل داده ­ها به كار گرفته شد. يافته‌ها نشان داد، چالش‌هاي مديريت آب زراعي ابتدا در سطح مزرعه، سپس در سطح منبع و در گام آخر در مسير انتقال مي‌باشد. گندم كاران با استفاده از آزمون تحليل خوشه‌اي در دو گروه مديران ماهر مزرعه و مديران غير ماهر مزرعه قرار گرفتند. يافته‌هاي آزمون مقايسه ميانگين نشان داد تفاوت معني‌داري از نظر متغيرهاي چالش در سطح مزرعه، درآمد حاصل از گندم، سطح زير كشت گندم، سابقه كشت گندم، عملكرد گندم، سن و سطح تحصيلات وجود دارد. براي تعديل چالش ­هاي مديريتي آب زراعي در سطح مزرعه مي ­بايست مقوله ­ي يكپارچه‌سازي اراضي با دقت نظر بيشتري مد نظر قرار گيرد.

Agricultural sector is facing water resource deficit with conflicts intensifying over recent years. Management of irrigation water, as a common-pool resource, in Khorrambid county is primarily concerned with the socio-technical challenges which are rarely considered. This study was aimed at investigating irrigation water challenges of wheat growers. The population for this descriptive survey study was irrigated wheat growers of Khorrambid county. Data were collected by interviewing from 110 farmers, by means of structured questionnaire. The instrument’s validity was confirmed by panel of experts and the reliability of scales used were measured through a pilot study conducted out of study area. Alpha Cronbach’s coefficients were indicating an acceptable internal consistency. SPSS22 was used for data analysis. Results revealed that, managerial challenges of irrigation water were categorized to farm level, source level and canal level issues which were sorted by the value of their importance, respectively. Clustering wheat growers to two competent and incompetent farm managers shed light on the reality that the two groups were significantly different regarding their farm level challenges, income level, area under cultivation, wheat yield, experience, age and education status. To mitigate irrigation managerial challenges at farm level, land consolidation should be taken into account.