تحليل وضعيت شاخص هاي بهداشتي - درماني شهرستان هاي استان اردبيل

Analysis of Health Indicators Status in Districts of Ardabil Province

زمينه و هدف: لازمه برنامه ريزي منطقه­ اي شناسايي جايگاه توسعه يافتگي مناطق نسبت به يكديگر است. يكي از شاخص هاي توسعه، شاخص سلامت و به نوعي ميزان بهره ­مندي جامعه از خدمات بهداشتي و درماني است. هدف اين پژوهش بررسي و تحليل وضعيت شاخص­ هاي بهداشت و درمان شهرستان هاي استان اردبيل و اولويت بندي آنها جهت برنامه­ ريزي آتي مي باشد. روش كار: روش پژوهش با توجه به هدف كاربردي و از لحاظ ماهيت و روش توصيفي- تحليلي است. داده­ هاي شاخص هاي مورد بررسي (نيروي انساني، امكانات و تاسيسات زيربنايي و بهداشت روستايي) از سالنامه آماري سال 1390 استان اردبيل و داده­ هاي جمعيتي شهرستان ها، از مستندات مركز آمار كشور جمع­ آوري شده ­اند. براي تجزيه و تحليل داده ­ها نرم افزارهاي Excel و Spss به كار گرفته شد. شاخص ها با استفاده از روش آنتروپي وزن­ دهي شده و با استفاده از تكنيك ويكور رتبه­ بندي شده و با بهره ­گيري از مدل تحليل خوشه­ اي سطوح برخورداري شهرستانه اي استان تعيين شد و در نهايت براي بازنمايي بهتر با استفاده از نرم افزار ArcGIS10.1 نقشه­ ها ترسيم شدند. يافته ها: نتايج حاصل از اجراي تكنيك­ ها نشان داد كه شهرستان اردبيل از لحاظ وضعيت شاخص­ هاي تلفيقي بهداشتي- درماني در رتبه نخست و شهرستان سرعين با كسب كمترين امتياز در رتبه آخر قرار دارد. نتيجه گيري: نتايج به دست آمده نشان داد كه بيشتر شهرستان­هاي استان اردبيل، در سطح نسبتاً محروم تا بسيار محروم قرار دارند و از نظر وضعيت شاخص­ هاي بهداشتي و درماني در سطح ناپايداري قرار گرفته اند و مركزيت اداري و سياسي و مديريتي از عوامل اصلي بوجود آورنده اين وضعيت است. لذا پيشنهاد مي شود برنامه ريزيه اي توسعه محور متناسب با سطوح توسعه يافتگي اين شهرستان ها اجرا شود.

Background & objectives: Regional planning requires identification of the development status of regions relative to each other. One of the indicators of development is health indicator that describes utilization of health services in the society. The purpose of this study is to analyze health indicators status in Ardabil province and prioritize them for future planning. Methods: Based on practical objectives this is a descriptive and analytical study. Data related to the indices (institutional, human resources and rural health) were collected from 2011 statistics report published by Iran’s Statistical Center. Excel and SPSS software were used to analyze data. The indicators were weighted using Entropy method and ranked using VIKIOR technique. The status of the development of each county was determined using cluster analysis method and they were finally mapped using ArcGIS for visualization purposes. Results: Based on health indicators the results showed that Ardabil County has the first rank and Sarein County with the least score has the last rank. Conclusion: The results showed that most cities of Ardabil are relatively poor or very poor and in terms of health status indicators they are unstable. Distance from the political and management centers is the main cause of these situations. It is suggested that the development-based planning should be implemented according to the development levels of these counties.