كاربرد شاخص كيفيت آب (wqi) و هيدروژئوشيمي در ارزيابي كيفي آب سطحي، مخازن چاه نيمه استان سيستان و بلوچستان

Application of water quality index (WQI) and hydro-geochemistry for surface water quality assessment, Chahnimeh reservoirs in the Sistan and Baluchestan Province

زمينه و هدف: مخازن آب چاه نيمه در استان سيستان و بلوچستان مهمترين منبع تامين كننده آب شرب و كشاورزي هستند. بارش، جغرافياي حوضه آبريز، اتمسفر، زمين شناسي و فعاليت هاي انسانزاد فاكتورهاي تاثيرگذار بر روي كيفيت آب مخازن چاه نيمه ها هستند. بنابراين پايش و ارزيابي كيفيت آب چهار مخزن چاه نيمه از اهداف اصلي اين پژوهش است. روش بررسي: نمونه برداري آب از 84 ايستگاه در چاه نيمه ها، براساس روش هاي استاندارد در دو دوره (شهريور ماه 1396 و فروردين ماه 1397) صورت گرفت و يون هاي اصلي، كليفرم، bod، هدايت الكتريكي، ذرات جامد محلول، اسيديته و نيترات اندازه گيري شدند. نمودارهاي پايپر وگيبس و روش هاي آماري براي تحليل هاي هيدروژئوشيميايي داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. به منظور تعيين وضعيت كيفي آب از شاخص كيفيت آب (wqi) استفاده شد.يافته ها: نتايج تحليل هيدروژئوشيميايي نشان دهنده تغيير تيپ آب از بيكربناته سديك و سولفاته سديك به كلروره سديك در طي دوره هاي نمونه برداري است. نمودار گيبس نشان داد كه هوازدگي سنگ ها به طور عمده كنترل كننده شيمي يون هاي اصلي آب بوده است. نتايج تحليل هاي آماري مشخص كرد كه همبستگي بالايي ميان پارامترهايي مانند كليفرم، نيترات، سولفات و كلر با شاخص كيفيت آب وجود دارد. نتايج پهنه بندي كيفي آب براساس شاخص wqi نشانگر كاهش كيفيت آب چاه نيمه ها به ترتيب چاه نيمه هاي 3، 2، 1 و 4 است. نتيجه گيري: در اين مطالعه استفاده از روش wqi براي تفسير آسان و سريع داده ها به منظور استفاده آب شرب، بسيار مفيد بوده است. براساس تقسيم بندي wqi اكثر نمونه هاي آب در محدوده خوب تا ضعيف قرار گرفته اند.

Background and Objective: Chahnimeh water reservoirs in Sistan and Baluchestan Province are the most important sources for drinking water and irrigation purposes. Many factors such as precipitation, the geography of the watershed, atmosphere, geology and Human activities affect on the chemical, physical, and biological compositions of Chahnimeh water reservoirs. Therefore, the main goal of the present study was to monitor and assess water quality in four Chahnimeh reservoirs during two sampling periods. Materials and Methods: 84 water samples were taken based on the standard methods (in September 2017 and April 2018) for measurement of the most important physicochemical parameters including major anions, total coliform, BOD, EC, TDS, pH and nitrate. Water quality index (WQI) was used to evaluate the overall water quality status in the Chahnimeh reservoirs. Results: The results of hydro-geochemical analysis indicated that the water type changed from sodic bicarbonate and sulfur dioxide to radicle chloride during sampling periods. The Gibbs chart showed that weathering of rocks mainly controlled the chemistry of the main water ions. The results of statistical analyses revealed that there was a high correlation between parameters such as chlorophyll, nitrate, sulfate and chlorine with water quality index. Water quality zoning results based on the WQI index indicated a decrease in the water quality of the wells by 3, 2, 1, and 4, respectively. Conclusion: In this study, the use of WQI was helpful for fast data interpretation for drinking water purposes in the area. Based on the WQI classification, majority of the samples are falling under good to poor water category.