هويت ملي در كتب درسي جامعه‌شناسي 1 و 2

National identity in sociology textbooks 1 and 2

بخش عمده هويت ملي توسط نظام آموزش و پرورش بازتوليد مي‌شود و كتب جامعه‌شناسي در اين روند نقش مهمي ايفا مي‌كنند. اين پژوهش به نقش كتب جامعه‌شناسي 1 و 2 در انتقال هويت ملي پرداخته است. روش تحقيق تحليل محتواي كمي و كيفي و واحد تحليل مضمون است. مؤلفه‌هاي هويت ملي عبارت‌اند‌ از: نمادها، وقايع و رخدادها، ارزش‌ها، ميراث فرهنگي، مشاهير و شخصيت‌ها. نتايج تحليل كمي نشان مي‌دهد كه 378 مورد به هويت ملي اشاره شده است و كتاب جامعه‌شناسي 2، 65% مؤلفه‌ها را دربردارد. مولفه ارزش‌هاي ملي با 46% بيش از سايرين مورد توجه قرار گرفته است. در بخش كيفي نيز تنوع مؤلفه ارزش‌هاي ملي بيشتر بوده و عملكرد كتاب جامعه‌شناسي 2 بهتر است. همچنين، نبود توازن در بيان مؤلفه‌ها، تنوع مولفه‌ها به‌ويژه ارزش‌هاي ملي، ضعف در اقناع‌سازي، محدوديت زماني و مكاني مولفه‌ها، بي‌توجهي به شخصيت‌هاي علمي معاصر، بيان كليشه‌ها و... برخي از نتايج تحقيق كيفي هستند.

Abstract Much of national identity is reproduced by education. In this regard, textbooks of sociology play an important role. The aim of this study is to investigate the role of textbooks of sociology 1 and 2 in the transfer of national identity. A qualitative and quantitative content analysis approach was employed to this study. Theme was considered as the unit of analysis and components of national identity were identified as symbols, events, values, heritage, celebrities and personalities. The results of quantitative analysis reveal that the national identity has been referred to in about 378 of cases. Textbook of Sociology 2 has allocated 65% of its component to national identity. National values are considered to be applied 46% more than other components. Qualitative findings show more diverse results with respect to the component of national values. Therefore performance of sociology textbook 2 is better in this respect. Some results of the qualitative analysis are imbalance in the expression of the variety of components, especially the national values, excessive use of images, lack of convincing, constraints of time and space components, lack of attention to contemporary scientific celebrities, etc.