تعيين عامل كاربري با استفاده از شاخص هاي سنجش از دور با استفاده از مدل epm در حوضه سراب سدّ تاريك رودبار گيلان

Determination of Landuse Factor in EPM Model by Using Remote Sensing Indices, Tarik Dam Basin, Rudbar, Guilan Province

يكي از معضلات مهم مديريت آبخيزها در كشور فقدان اطلاعات و آمار مي باشد. با توجه به نبود ايستگاه هاي رسوب سنجي در اكثر خروجي هاي حوزه هاي آبخيز كشور و عدم كفايت داده ها، مدل هاي تجربي مي توانند از ابزارهاي مناسب براي توليد اين لايه اطلاعاتي مهم باشند. از مدل هاي تجربي مورد استفاده مدل epm است، لذا استفاده از اين مدل در برآورد فرسايش و رسوبدهي حوزه هاي آبخيز بدون آمار، با هزينه ها و مشكلات زيادي در تامين اطلاعات روبرو است. در مدل epm، عامل كاربري جزو عواملي وجود دارد كه امكان تهيه آنها از طريق سنجش از دور وجود دارد و مي توان آنها را با دقت و صحت خوب و با هزينه كمتر محاسبه كرد. حوضه سراب سد تاريك در غرب شهر رودبار، به عنوان حوزه مطالعاتي در نظر گرفته شد. مساحت حوضه 6102.1 هكتار و با ميانگين ارتفاع 11296 متر (حداقل 177 متر و حداكثر 2392 متر) است. مدل رقومي ارتفاع (dem) راداري حاصل از ماهواره srtm تهيه و از آن نقشه هاي مورد نياز و اطلاعات پايه تهيه گرديد. نقشه كاربري حوضه بر اساس تفسير چشمي تصاوير google earth سال و بازديد صحرايي تهيه شد. سپس عامل كاربري مدل epm بر اساس روش مرسوم (بازديد صحرايي و جدول مربوطه) و ميانگين نظر حداقل 3 كارشناس باتجربه براي هر واحد كاربري تعيين گرديد. تعدادي از شاخص هاي سنجش از دور مرتبط با كاربري مثل ndvi، pvi، savi و msav روي تصوير ماهواره اي etm+ مربوط به سال 2011 استخراج شدند. به كمك نرم افزار، ميانگين شاخص هاي سنجش از دوري مذكور براي هر واحد كاربري، استخراج و محاسبه شد و با استفاده از رگرسيون خطي، رابطه بين عامل كاربري مدل و شاخص هاي سنجش از دور بررسي، تعيين و تحليل گرديدند. در مرحله بعد ساير عوامل مدل بر اساس روش مرسوم تعيين و برآورد فرسايش حوضه انجام شد. برآورد مجدد فرسايش حوضه با استفاده از همه عوامل قبل و با استفاده از شاخص مناسب تر حاصل از تصوير ماهواره اي تكرار شد. بهترين رابطه بين شاخص پوشش گياهي vi و عامل كاربري مدل بدست آمد كه ضريب تبيين 0.793 داشت.

One of the main problems in the management of watersheds in the country is the lack of information and data. Due to the lack of Sediment Measurement stations in most country's watersheds and insufficient data، empirical models can be important tools for the preparation of these layers. EPM model is used in experimental models، the use of these models to estimate erosion and sediment in basins without data has the costs and difficulties in providing map. In EPM model، the user factor is one of the factors that can be provided through remote sensing with good accuracy and at lower costs. Tarik dam Basin in the west of Rudbar، Guilan province، was considered as study basin. The area of basin was 6102.1 ha with average elevation of 11296 m. Digital elevation model (DEM) from satellite SRTM radar were provided and the required maps were provided from DEM and satellite images. Land use map was prepared based on visual interpretation of Google Earth images and field views. The user factorof EPM model based on the conventional method (field views and corresponding table) and mean opinions of three experienced expert was appointed for each landuse unit. A number of indicators associated with a landuse such as NDVI، PVI، SAVI and MSAV were extracted on ETM+ satellite image in 2011. The average indices for every land use were calculated by Software of remote sensing، and by using a linear regression model، the relationship between the user factor and remote sensing indicators were analyzed. At the next stage، other factors of model based on traditional methods was carried out in determining and estimating of erosion. The erosion of basin was again estimated by using all previous factors and by more appropriate index. The best relationship between vegetation index (VI) and user factor of model was obtained that correlation coefficient was 0.793.