ارزيابي شاخص‌هاي مرتبط با كيفيت دانه، خواص شيميايي و رئولوژيكي گندم نان با استفاده از تجزيه باي‌پلات

Evaluation of indices related to grain quality, chemical and rheological properties of bread wheat using biplot analysis (

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي لاين هاي نوتركيب گندم نان از نظر صفات مرتبط باكيفيت نانوائي، 30 لاين نوتركيب گندم نان براساس طرح بلوك كامل تصادفي با دو تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات فيزيكي دانه (وزن هكتوليتر و وزن هزار دانه)، صفات شيميايي آرد (درصد رطوبت، درصد ماده خشك، درصد پروتئين، شاخص گلوتن، درصد گلوتن خشك و مرطوب، درصد خاكستر و درصد چربي) و صفات مرتبط با ارزش نانوايي (درصد جذب آب، زمان مخلوط شدن خمير، زمان گسترش خمير، زمان شل شدن خمير، مقاومت به كشش و پايداري يا ثبات خمير) هر لاين اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه لاين هاي نوتركيب گندم براي همه صفات، تفاوت معني داري با يكديگر داشتند. تجزيه به عامل ها شش عامل را استخراج كرد كه 14/79 درصد از تغييرات كل داده ها را توجيه كردند. عامل اول با واريانس 76/25 درصد صفات فارينوگراف، عامل دوم با واريانس 81/15 درصد صفات كيفي، عامل سوم با واريانس 29/12 درصد، وزن هزاردانه، مخلوط شدن خمير و گلوتن خشك و عامل چهارم با واريانس 77/9 درصد صفات درصد رطوبت و ماده خشك را شامل شدند. عامل پنجم نيز با عامل ششم ادغام و در مجموع 52/15 درصد از تغييرات داده هاي اوليه را توجيه كردند. با توجه به نتايج گرفته شده از ترسيم باي پلات هاي ژنوتيپ در صفت مي توان زمان گسترش خمير، درصد ماده خشك، مقاومت به كشش، پايداري يا ثبات خمير، شاخص گلوتن، درصد جذب آب و وزن هكتوليتر را به عنوان بهترين و مهم ترين صفات مرتبط با كيفيت و عملكرد دانه و همچنين به عنوان شاخص هاي مطلوب در انتخاب ژنوتيپ هاي گندم نان معرفي نمود. از بين لاين هاي نوتركيب گندم نان مورد بررسي و بر اساس كليه فاكتورهاي ارزيابي شده، لاين 16 نزديكترين لاين به ژنوتيپ ايده آل بود كه مي تواند در برنامه هاي به نژادي در جهت بهبود كيفيت نانوايي مورد استفاده قرار گيرد.

To study the genetic variation in baking quality related characteristics of 30 wheat bread recombinant inbred lines، an experiment was conducted based on randomized complete blocks with two replications. following traits were measured on each plot: Physical traits of grain (1000-grain weight، hectoliter weight)، Chemical traits of grain (humidity (%)، dry matter (%)، protein content (%)، gluten index، wet and dry gluten (%)، ash (%) and fat content (%)) and bakihg quality traits of dough by farinograph method including; water absorption (%)، mixing dough، dough development time، degree of softening (after 10 and 20 min)، resistance to extension and dough stability. Analysis of variance showed significant differences among genotypes for all traits. Factor analysis resulted in six factors that determined 79.14% of the total variation. The first factor defined 25.76% of variation including farinogram triats. The second factor explained 15.81% of variation including; qualitative traits. Third factor explained 12.29% of variation included; 1000-grain weight، mixing dough and dry. The fifth factor along with the sixth factor accounted for 15.52% of total variation. In this study، the purpose of using GGE biplot method on the obtained data، was investigate the relationship between different traits and determining the relative importance of traits associated with quality and yield. According to results from GT biplot، traits of dough development time، dry matter (%)، resistance to extension، dough stability، gluten index، water absorption (%) and hectoliter weight can be introduced as the best and most important traits related to quality and yield، as well as the appropriate indicators in the selection of genotypes of of bread wheat. Among bread wheat recombinant inbred lines and based on all evaluation factors، line 16 was the closest line to the ideal genotype. These findings would be employed in bread wheat breeding program to improve the baking quality characteristics in breeding materials.