پديد آورندگان :
صالحي، محمد رضا دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زراعت واصلاح نباتات , اميني، اشكبوس سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , مجيدي هروان، اسلام دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زراعت واصلاح نباتات
چكيده فارسي :
شوري يكي ازمهمترين چالشهابراي كشاورزي درجهان محسوب ميشود. بمنظور ارزيابي تأثيرسطوح مختلف شوري برجوانه زني و رشد اوليه در گندم، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار به اجرا در آمد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل 20 ژنوتيپ گندم (17 لاين پيشرفته جديد با ارقام شاهدنارين، افق و ارگ) و سطوح شوري حاصل از كلريدسديم (صفر،8، 12 و 16دسيزيمنس برمتر) بودند. صفات درصدوسرعت جوانه زني،شاخص بنيه بذر، يكنواختي جوانه زني بذر، طول ووزن ساقه چه،طول و وزن ريشه چه، نسبت طول و وزن ساقه چه به طول و وزن ريشه چه و شاخص تحمل به شوري (TI)موردبررسي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان دادكه اثرات ژنوتيپ، شوري واثرمتقابل ژنوتيپ درشوري بركليه صفات و شاخصها معنيدار بودند.با افزايش شوري، يكنواختي جوانه زني،شاخص بنيه بذر،درصد وسرعت جوانه زني،طول ووزن ساقه چه وطول وزن ريشه چه به طور معنياري كاهش ولي نسبت طول و وزن ساقهچه به طول ووزن ريشهچه افزايش يافت.بيشترين و كمترين مقدارشاخص تحمل به شوري بترتيب مربوط به ژنوتيپهاي شماره 10 (TI=83.13%) و 8 (TI=54.82%) بود. براساس نتايج تجزيه كلاستردرسه گروه متحمل، نيمه متحمل وحساس طبقه بندي شدند.ژنوتيپهاي شماره 5،14،20 و10 با داشتن TIبالا،درصدو سرعت جوانه زني يشتر و برتري به شاهدها بعنوان ژنوتيپهاي متحمل و ژنوتيپهاي 8،17 و11 با داشتن كمترين مقادير TI بعنوان زنوتيپهاي حساس شناسايي شدند، از لاينهاي برتر ميتوان دربرنامههاي اصلاحي در راستاي توليد ارقام متحمل استفاده نمود.شاخص تحمل به شوري باشاخص بنيه بذر،سرعت جوانه زني،طول ووزن ساقهچه و نسبت طول ساقهچه به ريشهچه همبستگي مثبت و معني دار داشت.
چكيده لاتين :
In order to investigation of different levels of salinity stress effects on germination, vegetative and some germination indices an experiment was performed in factorial form using a completely randomized design with 3 replications at Seed and Plant Improvement Institute Karaj. First factor encompass 20 genotypes (including narin, Ofough and Arg varieties as checks) and second factor four levels of salinity treatment (0 ,8, 12 and 16 ds/m), were used. Traits germination percent, germination rate, radicle length, plumule length, seedling length, plumule /radicle length ratio,dry weight of radicle , dry weight of seedling, plumule /radicle dry weight ratio, germination uniformity ,seed vigor index and salinity tolerance index (TI) were studied. Results analysis of variance showed that between genotypes, salinity stress and their interaction for all traits had significant difference. The most and the least of TI was belonged to genotype no.10 (Ti=83.13%) and genotype no 8 (Ti=54.82%) respectively. Salinity tolerance index (TI) had positive and significant correlation with germination percent, germination rate, plumule length, dry weight of seedling, plumule /radicle dry weight ratio and seed vigor index. Based on cluster analysis genotypes were divided into 3 different groups. Finally based on salinity tolerance index and all of germination traits, and results of cluster analysis, genotypes no 5,20, 10 and 14 were determined as the most tolerant genotypes and better than checks cultivars, that can be recommended to using of this genotypes for future breeding programs tolerance to salinity stress, and genotypes No. 8, 11 and 17 as the most susceptible genotypes.
