عنوان مقاله :
پيوند نامبارك پوزيتيويسم و انديشه سياسى
پديد آورندگان :
زيبا كلام، سعيد دانشگاه امام صادق (ع)
كليدواژه :
انديشه سياسى كلاسيك , اخلاقيات سياسى , پوزيتيويسم منطقى , انديشه سياسى , عقل غيرفعال , اخلاق فعال
چكيده فارسي :
انديشه سياسى كلاسيك مبتنى بر اين پيش فرض بنيانى است كه اخلاقيات سياسى تابعى از ترجيحات، احساسات و آمال فردى يا جمعى نيست و مى توان قضاوتهاى اين حوزه را به نحو معقولى تبيين و توجيه كرد.
نظريه معرفت شناختى پوزيتيويسم منطقى منكر اين پيش فرض بنيانى بود و پيوند اين معرفت شناسى با انديشه سياسى سنتى منجر به تعطيل و احتضار انديشه سياسى گرديد. اما بعدها، اصل تحقيق پذيرى كه به عنوان يك قاعده معرفت شناختىِ صرف توسط پوزيتويستها، مطرح شده و اساس انديشه سياسى را متزلزل كرده بود، توسط افرادى چون رودالف كارنپ برجسته ترين نظريه پردازان حلقه وين، و ديگران مورد نقادى قرار گرفت. نقادى ها نسبت به اين اصل به قدرى جدّى بود كه صدمات ويرانگرى به قدرت و شوكت پوزيتويسم وارد كرد. نقد پوزيتيويسم تنها از ناحيه اصل تحقيق پذيرى نبود بلكه اين مكتب از سوى ديگر مورد نقادى هاى بديع و بنيان سوز نامحتمل ترين فيلسوف يعنى لودويگ ويتگنشتاين كه خود در نيمه اول قرن بيستم نهال نورسته پوزيتيويسم منطقى را آبيارى كرد، قرار گرفت، وى در اوائل نيمه دوم قرن بيستم با انتشار آثارى، استدلالات سابق خود در مورد پوزيتيويسم منطقى را مورد شديدترين و بنيانى ترين انتقادات قرار داد. انتقادات وارد شده، پوزيتيويسم را چنان سخيف و ضعيف نمود كه انديشه سياسى سنتى جان تازه اى گرفت و حيات ارزشى ـ اعتبارى خود را بازيافت. در اين مقاله سعى شده است به سؤالات ذيل پاسخ داده شود:
1. پوزيتيويسم منطقى به چه نحوى و چگونه آن پيش فرض بنيادين را منكر شد؟
2. چرا پوزيتيويسم متوسل به اصل اخذناپذيرى «بايد» از «هستِ» هيوم مى شود؟
3. چرا پوزيتيويسم قائل است كه عقل نمى تواند امور اخلاقى و سياسى را اخذ و استنتاج كند؟
4. در پارادايم پوزيتيويستى، مطالعات و كاوش هاى سياسى چه صورت و سيرتى مى تواند داشته باشد؟
5. چرا و چگونه سيطره پوزيتيويستى بر انديشه سياسى كلاسيك مضمحل گرديد؟
عنوان نشريه :
روش شناسي علوم انساني
عنوان نشريه :
روش شناسي علوم انساني