مباني فلسفي مردم شناسي علم

در حوزه مطالعات علم، تبيين فلسفي اولين رويكرد به علم بود كه از اواخر قرن نوزدهم شروع شـد و سبب پيدايش مكاتبي همچون پوزيتيويسم، ابطال گرايي و برنامه هـاي پژوهشـي لاكـاتوش در قـرن بيستم شد. از نيمه دوم قرن به بعد مكاتب هايي همچون مكتب اجتماعي ادينبـورا سـعي كردنـد تـا تبيين هاي اجتماعي از علم ارائه دهند. مطالعاتي از اين دست، علم را نه صرفا مجموعه اي از گزاره ها بلكه حاصل فعاليت جامعه اي با عنوان جامعه فيزيكدانان، شيميدانان و... مي ديدند كه ويژگـي هـاي اجتماعي آنها در ظهور و پيدايش نظريه هاي علمي تاثيري مهم دارند. از دهه هفتاد به بعـد رويكـرد نويني به علم به وجود آمد كه همچون رويكرد اجتماعي به علـم دو سـاحت جداگانـه بـراي علـم و جامعه قايل نبود كه به تاثير آنها بر يگديگر بپردازند، بلكه علم را يك «شكل زندگي» مـي ديـد كـه براي فهم آن بايد از روشهاي مردم شناسي استفاده كرد. اين روش بدنبال ارائه تبيـين فلسـفي يـا اجتماعي از علم نبود بلكه ميكوشيد تا توصيفي از فعاليت علمي در جامعه مورد نظر ارائه كند. چنين رويكردي به علم مبتني بر نگرشي فلسفي خاصي است. اين مقاله سعي دارد تا با بيـان روش مـردم شناسي علم، مقومات فلسفي آن را بر اساس نگرشهاي فلسفي ويتگنشتاين دوم نشان دهد.