بررسي جهت داري علوم تجربي از منظر برخي انديشمندان معاصر ؛ آيت الله جوادي آملي ، دكتر سروش و حجت الاسلام و المسلمين ميرباقري

مساله « جهت داري علم » را ميتوان از مهمترين مباني معرفت شناسانه در راستاي قبول و يا رد « علم ديني » مساله دانست و از همين رو موضوعي پر اهميت به شمار مي رود. در نوشتار پيش رو، مساله مذكور از نگاه سه انديشمند معاصر؛ يعني آيت الله جوادي آملي، دكتر سروش و حجت الاسلام و المسلمين ميرباقري مورد بررسي قرار گرفته است و سعي شده تا با تكيه بر مباني و تصريحات هر يك، نظر ايشان در مساله جهت داري تبيين شود. برخي از انديشمندان مذكور، مبانياي دارند كه در نگاه اول با موضوع جهت داري علم سازگار نيست؛ از جمله استاد جوادي آملي و دكتر سروش قائل به واقع نمايي علم هستند و فهم نسبي را رد مي كنند، بر خلاف آقاي ميرباقري كه تعريف مشهور از علم را نقد و سخن از حضور فاعلي در فرايند فهم به ميان آورده اند و به نوعي قائل به نسبيت فهم هستند. در ترابط فهم و اختيار نيز استاد جوادي و دكتر سروش فهم را غير اختياري ميدانند و در مقابل، حجت الاسلام ميرباقري معتقد است فهم بدون اختيار شكل نمي گيرد. از اين گذشته ظاهرا ساير مباني اين سه شخصيت، بر موضوع جهت داري علوم تجربي موجود صحه گذاشته و آن را تاييد مي كند. از جمله همگي قائل به تاثير فلسفه در اين علوم هستند. همچنين هر سه، فرضيه ها و نظريه ها را در علم موثر دانسته و از نقش شخصيت عالم و محيط پيرامون او در علم سخن گفته اند.