تحليل طبقاتي با رويكرد نظريۀ گفتمان لاكلائو و موف: بررسي گفتمان‌هاي جمهوري اسلامي ايران در قبال طبقه متوسط مدرن شهري از 1368 تا 1392

Class Analysis Based on Discourse Theory of Laclau and Mouffe:Scrutinizing Discourses of Islamic Republic toward Modern Urban Middle Class Since 1368 to 1392

طبقة متوسط مدرن در ايران با محوريت شهر تهران تحت تاثير شروع فرايند‌هاي مدرنيزاسيون توسط پهلوي اول مجال ظهور و بروز پيدا كرد. اين طبقه كه بسياري از محققان آن‌ را محصول فرايند‌ه‌هاي مدرنيزاسيون مي‌دانند, در تاريخ معاصر ايران نقش عمده‌ و تاثيرگذاري ايفا كرده است. اين نوشته تلاشي است براي ارائة تحليلي طبقاتي گفتماني بر مبناي نظرية گفتمان لاكلائو و موف از شرايط شكل‌گيري و تكامل طبقة متوسط مدرن در شهر تهران. در اين نوشته تلاش شده كه اولاً تعريفي از طبقه ارائه شود كه منطبق با چارچوب نظري برگزيده شده است و بعد بر مبناي اين تعريف به شرايط زمينه‌اي بپردازد كه شكل‌دهنده به هويت اين طبقه در مقاطع مختلف تاريخي بوده است. اين تحقيق با دوره‌بندي‌هاي مشخص از دوران پس از انقلاب، در تلاش است تا استدلال كند كه سوژگي مد نظر گفتمان جمهوري اسلامي براي بسط در ميان طبقة متوسط مدن شهري، در دوران مختلف پس از استقرار نظام جمهوري اسلامي و بر مبناي گونه‌هاي مختلف مفصل‌بندي اين گفتمان با توجه به شرايط زمينه‌اي مختلف، حاوي شاخصه‌هاي مختلف و متفاوتي بوده است كه بعضاً دربرگيرندة تضادي دروني در موقعيت ايده‌آل سوژگي گفتمان جمهوري اسلامي ايران است.

The subjectivity of the Tehranian middle class was the subject of consideration in this research; since this modern middle class in Iran, which emerged under the influence of Reza Shah’s modernization process, has always played a major role in forming social movements and establishing social changes and reforms during recent years. In contemporary Iranian history, the occurrences of major social changes and reforms have always become possible through the mediation of the middle class. In this contemporary history, all of the regimes have been faced with major defeats when this middle class stopped supporting them and started protesting against them for its demands. Following the framework of Laclau and Mouffe’s discourse theory, four forms of the Islamic Republic discourse’s articulations have been mentioned regarding different contextual circumstances since the revolution of 1979. During this paper, I tried first to relate these dominant articulations in each period to the represented preferred meanings and ideal subject positions of the Islamic Republic discourse. Consequently, role of the urban modern middle class in advancing each articulation and the relations of the middle class with these articulations have been elaborated upon