كليدواژه :
عرفان , ابن عربي , استعاره , دايره , نقطه
چكيده فارسي :
محيي الدين بن عربي با نگاه رمزي و استعاري خود به عناصر طبيعي و هندسي، زمينه ساز ظهور استعاره هاي وحدت وجودي در ادب فارسي شد. استعاره هاي دوگانه او كه غالبا به ظهور كثرت از وحدت اشاره دارد، پس از وي به آثار شاعران و اديبان عارف فارسي زبان راه يافت. نقطه و دايره يكي از اين استعاره هاي دوگانه است كه به تقابل و عينيت توامان حق و خلق اشاره دارد. به اين استعاره در آثار ابن عربي از وجوه گوناگون پرداخته مي شود و ويژگي هاي متفاوتي از رابطه نقطه وحدت با دايره كثرت تبيين مي گردد. گاه از ارتباط نقطه احديت با نقاط محيط دايره ممكنات از طريق شعاع هاي اسماء الهي سخن مي رود، زماني به حلقوي بودن ساختار دايره و يكسان بودن ابتدا و انتهاي آن در معني قوس نزول و صعود اشاره مي شود و گاهي ضمن كاربرد استعاره نقطه آتش گردان، تجدد امثال تبيين مي گردد. اين نوع نگاه، پس از ابن عربي درآثار اديبان عارفي نظير حمويه، عراقي، نسفي، شبستري، مغربي، نعمت الله ولي، داعي شيرازي و نيز شارحان فصوص الحكم گاه به همان شكل مستعمل و گاه همراه با وجوه شباهت جديد به كار رفته است. روش تحقيق، كتابخانه اي و برمبناي آثار شاعران و نويسندگان يادشده بوده است.
چكيده لاتين :
Ibn Arabi’s symbolic and metaphorical look at natural and geometric elements provided the basis for the emergence of unity of existence metaphors in Persian literature. His dual metaphors, which often refer to the emergence of multiplicity out of unity, penetrated the works of other Persian mystic poets and literary scholars. The point and circle is one of these dual metaphors that points to the simultaneous contradiction and identicalness of creator and created. This metaphor has been studied in Ibn Arabi’s works from various aspects and different features of unity point and multiplicity circle have been explicated. Sometimes the relationship between the point and circumference of the circle is considered through the radius of the divine names; other times the circular structure of the circle and its identicalness at the beginning and end of the curve of descent and ascent are referred to, and sometimes renewal of essences is explained through applying point of fire metaphor. After Ibn Arabi, this view was adopted in the literary writings of the mystics like Sadeddin Hamuyeh, Fakhreddin Araqi, Azizeddin Nasafi, Sheikh Mahmoud Shabestari, Shirin Mahadi Maraghei, Shah Nematollah Vali, Shah Daei Shirazi and the commentators of Fusush al-Hekam; either in the same way or with new similarities. In this article, we will examine the metaphorical application of point and circle in these works. The research methodology is library-oriented and based on the works of the above-mentioned poets and authors.
