مقايسه مدخل هاي استانداردهاي فراداده اي در پايگاه هاي نسخه هاي خطي فارسي با مدخل هاي استانداردهاي فراداده اي در پايگاه هاي خارج از ايران در پوشش مدخل هاي نسخه هاي خطي

A Comparison of Metadata Standards Entries in Persian Manuscripts Databases with Metadata Standard Entries in Manuscripts Databases Outside of Iran

هدف: پژوهش حاضر به بررسي عدم يكدستي و جامعيت در استفاده از استانداردهاي فراداده اي در پايگاه هاي نسخه هاي خطي فارسي در مقايسه با پايگاه هاي خارج از ايران و ارائه پيشنهادهايي بومي در فرايند ديجيتال سازي اين پايگاه ها مي پردازد. روش: جامعه پژوهش شامل 4 پايگاه داخلي و 11 پايگاه خارجي است كه استانداردهاي فراداده اي ركوردهاي موجود در اين پايگاه ها بررسي شده است. پژوهش، به روش پيمايشي توصيفي (فراواني) و سياهه وارسي از طريق تكنيك دلفي انجام گرفته است. داده ها از طريق سياهه وارسي، گردآوري شده و با استفاده از آمار توصيفي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته ها: يافته ها نشان داد كه در پايگاه هاي جامعه پژوهش، استاندارد TEI (با 81/4 درصد) داراي بيشترين ميزان كاربرد و پوشش مدخل هاي نسخه هاي خطي است. در پايگاه هاي نسخه هاي خطي فارسي، استاندارد فراداده اي متس (به عنوان استاندارد فراداده اي ساختاري)، و استانداردهاي فراداده اي دابلين كور (با 56/8 درصد) و مودس (با 77/1 درصد) در بخش توصيف، به ترتيب داراي بيشترين فراواني بوده است. همچنين مشخص شد در بخش هاي مربوط به توصيف و ارائه اطلاعات نسخه هاي خطي، نبود يكدستي در استفاده از استانداردهاي فراداده اي به چشم مي آيد. اين مساله كه از ضعف هاي پايگاه هاي نسخه هاي خطي فارسي مي باشد، لزوم توجه به يكدستي در توصيف نسخه ها و استفاده از استانداردهاي فراداده اي يكدست با جامعيت بالا مانند تي اي آي و در نهايت وجود سازماني همچون كتابخانه ملي ايران جهت ارائه خط مشي يكسان در اين زمينه را آشكار مي نمايد. اصالت/ارزش: ميزان پوشش مولفه هاي نسخه هاي خطي توسط استانداردهاي ابرداده اي، شاخص مهم براي ارزيابي ميزان بازيابي نسخه هاي خطي ديجيتال محسوب مي شود. بنابراين پژوهش حاضر ميزان اين پوشش را در چهار پايگاه نسخه هاي خطي فارسي با 11 پايگاه نسخه هاي خطي خارج از ايران مقايسه مي كند و راهكارهاي بومي ارائه مي دهد.

Purpose: The present research aims at studying the use of metadata standards in Persian manuscripts databases, and the types and frequencies of these standards in the Optical Character Recognition (OCR) procedure of these databases. Methodology: Research population consists of four Persian databases and 12 Latin databases. The research data is gathered through a checklist, using descriptive survey method, Delphi technique and is analyzed using descriptive statistics. Findings: Findings show that manuscripts databases, the metadata standard TEI (81/4%), had the largest manuscript entry coverage, and the metadata standard Dublin Core had the smallest coverage. Among three metadata standards used Persian manuscripts databases, METS with the biggest frequency was the second most frequently-used over all manuscripts databases. Originality/Value: The coverage level of components of the manuscripts by metadata standards is an important indicator for assessing the level of digital manuscript retrieval. This study compares the coverage of this coverage in four Persian manuscripts with 11 linear manuscripts outside Iran. It also provides solutions which are applicable in Iran