بررسي مباني رعايت قواعد بشردوستانه توسط گروه‌هاي غيردولتي، از منظر اسلام و حقوق بشردوستانه بين‌المللي؛ مطالعه موردي وضعيت عراق و سوريه

Study of Respect for Humanitarian Rules by Non-state Actors from Islamic and International Humanitarian Law Perspective

در سال 2002 ميلادي، سازماني در عراق پايه‌گذاري شد كه بعدها داعش نام گرفت. اين گروه غيردولتي، با كنترل بخش قابل‌توجهي از قلمرو سرزمينيِ كشورهاي سوريه و عراق، اقدام به عمليات تروريستي گسترده‌اي كرد. داعش كه ماهيتاً گروهي تروريستي است براي رسيدن به اهداف خود از شيوه‌هاي تروريستي استفاده مي‌كند. اقدامات داعش در عراق و سوريه از آن دسته اقدامات تروريستي موردي و پراكنده نيست كه بتوان از طريق روش‌هاي مسالمت‌آميز و راهكارهاي قضاييِ مندرج در معاهدات ضد تروريسم، با آن مقابله نمود. با توجه به تعريف مندرج در ماده (2) 1 پروتكل دوم مصوب 1977، وضعيت سوريه و عراق تا پيش از پايان فعاليت داعش، در دسته مخاصمات مسلحانه غير بين‌المللي قرار مي‌گرفته و لذا تحت حاكميت قواعد حقوق بشردوستانه­ي مندرج در ماده 3 مشترك كنوانسيون‌هاي ژنو 1949 و پروتكل دوم آن مي‌باشد. تروريسم، اصول اساسي و بنيادين بشريت كه در حقوق بشردوستانه پيش­ بيني شده است را نقض مي‌كند. به همين دليل در ماده 3 مشترك، ارتكاب رفتارهايي منع گرديده است كه از مصاديق تروريسم محسوب مي‌گردد. علاوه بر اين، بند 2 ماده 4 پروتكل دوم صريحاً اعمال تروريستي را در مخاصمات مسلحانه­ ي غير بين‌المللي منع مي‌كند. طرفين درگيري، مكلف به رعايت حقوق بشردوستانه­ي مقرر در كنوانسيون‌هاي ژنو و پروتكل الحاقي به آن هستند. با اين حال، رفتارهاي غير انساني و خلاف شئون بشريِ ارتكابي توسط داعش در سوريه و عراق، به ­روشني، نقض حقوق بشردوستانه توسط اين گروه تروريستي را نشان مي‌دهد. علاوه بر اين، داعش كه مدعي دولت اسلامي و اجراي قوانين اسلامي در دارالخلافه ­ي عراق و شام است مرتكب اعمالي گرديده است كه با هنجارها و قواعد اسلامي مطابقت ندارد.

In 2002, an organization was established in Iraq which was later named as ISIS. By taking control of considerable parts of Iraq and Syria, this non-state actor has taken terrorist acts in occupied territories. DAESH, which has been recognized as a terrorist group, uses terrorist methods to achieve its goals. ISIS's acts in Iraq and Syria are not of those sporadic terrorist actions which can be dealt with through peaceful means and judicial mechanism stipulated in the anti-terrorism treaties. Given the definition set out in Article 1(2) of protocol II of 1977, the current situation in Iraq and Syria is categorized as non-international armed conflict which is governed by humanitarian rules provided in the Article 3 Common to 1949 Geneva Conventions and protocol II. Terrorism negates fundamental principles of humanity which underlie International Humanitarian Law (IHL). As such, the Article 3 Common to 1949 Geneva Conventions and Article 4 (2) of protocol II prohibit terrorist acts in non-international armed conflicts. The parties engaged in the armed conflicts are obliged to observe humanitarian rules provided in Geneva Conventions and its protocols. Nevertheless, ISIS's inhuman acts in Iraq and Syria clearly show breach of IHL. Furthermore, ISIS which is alleging to establish Islamic state and to carry out Islamic rules in the occupied territory has taken actions which are against Islamic norms and rules.