تبيين رويكرد سلبي فخر رازي به زبان ديني با تأكيد بر مباني آن

Fakhre Razi's negative approach to religious language with an emphasis on its foundations; an explanation

از ميان سه طريق سنتي مورد ادعاي استيور در باب زبان ديني، رويكرد فخر رازي به زبان ديني را مي‌توان در حيطة طريق سلبي جاي داد؛ زيرا ديدگاه وي در زمينة اثبات و شناخت ذات خداوند و معناشناسي برخي از اسما، اوصاف و افعال الهي بر روش سلبي متكي است. از آن‌جا كه يكي از لوازم رويكرد سلبي به زبان ديني، بيان‌ناپذيري آن است اين مسئله در رويكرد رازي آن‌جا نمايان مي‌شود كه در حيطة خداشناسي و معناشناسي برخي اسما و اوصاف الهي از قبيل اسم جلالة الله، اسماي مضمر، اسم قدوس، رؤيت خداوند، سمع و بصر و برخي از افعال الهي، بر روش عرفاني و شيوة قرآن تأكيد مي‌كند و از معرفت شهودي سخن مي‌گويد. لذا در اين قلمرو عقل انسان قادر به شناخت برخي از علوم و اسرار الهي نيست؛ حتي اگر از طريق مجاهده و مكاشفه نيز ادراك حاصل شود زبان قادر به بيان و توصيف اين اسرار و احوال نيست. در اين مقاله سعي مي‌شود تا مواضع فخر رازي در اين زمينه با تأكيد بر مباني زبان‌شناختي و معرفت‌شناختي آن تحليل و تبيين شود.

Among the three traditional religious language in Stiver's claims on religious language, Fakhr Razi's approach can be found in the negative method one, because his view in the field of affirmation and knowledge of the divine essence and semantics of some names, qualities and divine acts is based on negative method. One of the negative approach components to religious language is ineffability, this issue is visible in Razi's approach where, in the area of theology and semantics of some names and divine qualities such as implicit names of Allah, qoddus name, seeing God, the hearing and seeing and some of divine acts, he emphasizes mystical method and Quran 's way. Therefore, in this realm, the human reason is not able to understand some of the divine secrets; even if some apprehensions are achieved through endeavor and revelation, language is not able to express and describe them. In this article we will attempt to explain the positions of Fakhr-e-Razi in the field, with an emphasis on epistemological and linguistic foundations.