ابعاد وجودي، معرفتي و زباني الاهيات سلبي ديونوسيوس مجعول

The Ontological, Epistemic and Linguistic Dimensions of Pseudo-Dionysius’s Negative Theology

الاهيات سلبي پاسخي به پرسش از چگونگي سخن‌گفتن از ذات خداوند و امكان شناخت وي است كه به صورت سلب زباني نمود مي‌يابد و از سه بُعد وجودي، معرفتي و زباني قابل بررسي است. ديونوسيوس مجعول فيلسوف و عارف مسيحي اوايل قرون وسطي است كه الاهيات سلبي وي تأثير بسياري بر عارفان پس از خود داشته است. شيوة الاهياتي وي متشكل از چهار مرحله است: 1. ايجابي، كه با حركت نزولي از صفات كلي و انتزاعي امر متعالي آن‌ها را به مخلوقات متصف مي‌كند؛ 2. سلبي، كه در سيري صعودي به تنزيه خداوند از صفات و مفاهيم مي‌پردازد؛ 3. تفضيلي، كه با سلبِ سلب منكر صفات ايجابي و هم سلبي از خداوند مي‌شود؛ 4. عرفاني، كه سخن‌گفتن از خداوند را در سكوت و زبان را از بيان امر الوهي عاجز مي‌داند. هر كدام از اين مراحل بر اساس يكي از ابعاد الاهيات سلبي بنا شده‌اند و به سبب اشكالي منجر به مرحلة بعد مي‌شوند. در شيوة ايجابي با مبنايي وجودي و هستي‌شناسانه مي‌آغازد و به علت مشكل معرفتي پيش‌آمده و تقيد خداوند، به مرحلة سلبي روي مي‌آورد. مرحلة سلبي نيز منجر به انتساب صفاتِ متضادِ سلب ‌شده و تعين و تقيد خداوند مي‌شود؛ لذا وي روش تفضيلي را در پيش مي‌گيرد. در شيوة تفضيلي سلب توأمان صفات ايجابي و سلبي نوعي از آشفتگي زباني را به‌وجود مي‌آورد كه راه‌كار ديونوسيوس در‌نهايت شيوة عرفاني و بيان عجز زبان از توصيف خداوند است.

Negative theology, which manifests in linguistic negation and can be studied in terms of its ontological, epistemic and linguistic dimensions, answers the question of how to speak about God’s essence and possibility of knowing Him. Pseudo-Dionysius is a medieval Christian philosopher and mystic, whose negative theology exerted a great influence on his subsequent mystics. His theological method consists of four stages as follows: 1. Affirmative stage which ascribes the general and abstract attributes of transcendent entity to creatures through a descending movement from them; 2. Negative stage which purifies God from attributes and concepts in an ascending movement; 3. Refusal stage which denies both negative and affirmative attributes from God by negating the negation; 4. Mystical stage which regards silence as a true way of talking about God and considers language as an incapable means to explain divine entity. Each of these stages is based on one of the dimensions of negative theology and leads to next stage due to some problem. In affirmative method, he starts with an existential and ontological basis and resorts to negative method due to created epistemic problem and determination of God. The negative stage leads to the ascription of negated opposite attributes and determination of God again, so he resorts to refusal method. In the refusal method, the simultaneous negation of affirmative and negative attributes leads to linguistic confusion. So Dionysius resorts to mystical method and holds that language is unable to describe God.