تحليل انتقادي استدلال شباهت در مسئلة شناختي‌بودن تجربة عرفاني با تأكيد بر ديدگاه ويليام جي. وين‌رايت

Critical analysis of similarity argument concerning cognitive nature of mystical experience; concentrating on William J. Wainwright's point of view

ويليام وين‌رايت بر اين باور است كه تجربة عرفاني همان ساختار تجربة حسي را دارد و بر اين اساس در صدد است از طريق شباهت تجربة عرفاني با تجربة حسي و تكيه بر اصل زودباوري، اعتبار شناختي اين تجربه را به اثبات برساند. اين نوع استدلال‌آوري با تقريرهاي ديگري در كار فيلسوفاني هم‌چون سويين‌برن و آلستون نيز ديده مي‌شود. اما به‌نظر مي‌رسد با استناد به شباهت اين دو تجربه نمي‌توان له شناختي‌بودن تجربة عرفاني استدلال كرد و با قاطعيت از شناختي‌بودن آن دفاع كرد. تجربة عرفاني و تجربة حسي ضمن داشتن شباهت، تفاوت‌هاي قابل توجه‌اي با يك‌ديگر دارند كه كار مقايسه بين اين دو را با مشكل مواجه مي‌سازد. علاوه بر اين با توجه به اين‌كه اصل زود‌باوري يك اصل يقيني در معرفت‌شناسي ديني محسوب نمي‌شود، استفاده از اين اصل براي اثبات شناختي‌بودن تجربة عرفاني از نقاط ضعف اين استدلال محسوب مي‌شود.

William Wainwright believes that mystical experience has the same structure as sense experience and thus tries to prove the cognitive validity of this experience based on the similarity between the two experiences and the principle of credulity. This kind of argument can also be found in different expressions in the works of philosophers such as Swinburne and Alston. However, it seems that neither one is not able to argue for the cognitivity of mystical experience based on the similarity between the two experiences, nor it can be defended certainly as being cognitive. While they do have some similarities, there are considerable differences between mystical experience and sense experience which makes their comparison more difficult. Furthermore, since credulity principle is not regarded as a definite principle in religious epistemology, the use of this principle to prove the cognitivity of mystical experience could be a drawback of the argument.