الگوي پراكنش تيره پيچك در ايران: الويت هاي حفاظتي

Distribution patterns of Convolvulaceae in Iran: priorities for conservation

ارزيابي الويت ها مهم ترين اقدام در برنامه هاي حفاظتي محسوب مي شود. تهيه نقشه تنوع و الگوهاي انتشار به صورت متداولي در پايه ريزي الويت ها در مقياس هاي متنوع به كار گرفته شده است. تيره پيچك در مفهوم محدود شده نمايانگر يك الگوي انتشار جهان وطن متشكل از اشكال متنوع زيستي و مشتمل بر 50-60 جنس از 1700-1600 گونه مي باشند. تا كنون، مراكز تنوع و انتشار اين تيره در مقياس ايران و آسيا كمتر مورد توجه قرار گرفته است. اين مطالعه بيانگر دقيق الگوهاي انتشار و الويت هاي حفاظتي در قالب زيستگاهي و گونه اي در تيره مذكور در كشور مي باشد. گونه هاي در معرض تهديد اين تيره در ايران 4/20 درصد مي باشد كه غالبا در مناطق ايرانو-توراني اكوسيستم البرز و زاگرس انتشار يافته اند. اين در حالي است كه بيش ترين تنوع تيره مورد نظر نيز در اين مناطق استقرار يافته است. به علاوه، تعداد زيادي از آرايه ها در محدوده مناطق تحت حفاظت قرار مي گيرند. علي رغم اين، در خارج از مناطق حفاظت شده با چالش هاي متعددي چون تغييرات كاربري اراضي، پاك تراشي جنگل و چراي بي رويه در زيستگاه هايشان مواجه هستند. بنابراين، اقدامات حفاظتي سريع (مشتمل بر حفاظت داخل و خارج از زيستگاه) جهت حفاظت از آن ها بسيار ضروري به نظر مي رسد.

Assessing priorities is the most important action in conservation programs. Rudimentary, mapping of diversity, and distribution patterns have been used to set priorities on diverse scales. The distribution patterns of plant taxa, largely reflect an actual ecological niche. Convolvulaceae s.str exhibits cosmopolitan dispersal of diverse life forms and includes 50–60 genera comprising 1600–1700 species including valuable ornamental, medicinal and food crops as well as weedy taxa. Little attention has been paid to the patterns and diversity centers of this family in scale of Iran and Asia. The present study, explains in as much detail as possible distribution patterns and the priorities for conservation of Convolvulaceae in the context of species and habitats in Iran. Threatened species of Iranian Convolvulaceae include 20.4% distributed in the Irano-Turanian phytochorion as a priority region for conservation planning. Moreover, this family represents the highest richness in the Alborz and central Zagros mountains of Iran. A meaningful proportion of priority taxa and habitats are located in protected areas of Iran. Regardless, some face several threatening factors (e.g. land use change, deforestation, and overgrazing) outside protected areas; therefore, emergent conservation actions (in situ and ex situ methods) appear necessary to protect these taxa.