نقد و بررسي ديدگاه پيش‌شناختي و چندشناختي در بحث از هماهنگي آزاد خيال و فاهمه

the critic of free harmony of faculties

علت اصلي طرح مفهوم هماهنگي آزاد از سوي كانت، تبيين كليت احكام ذوقي است. او مدعي است كه احساس سوبژكتيو دخيل در داوري زيباشناختي، خود ناشي از حالتي ذهني به‌نام بازي آزاد يا همان هماهنگي آزاد قواي شناختي است. از آن رو كه او معتقد است تنها شناختْ انتقال‌پذير است، مي‌كوشد تا با دخالت‌دادن قواي شناختي در داوري ذوقي، ادعاي اعتبار كليِ آن را توجيه و تبيين كند. تلاش كانت براي روشن‌كردن مفهوم هماهنگي آزاد و نسبت آن با شناخت چندان قانع‌كننده نيست؛ از همين رو برخي از شارحان تلاش مي‌كنند تا با زدودن قاطعانۀ داوري ذوقي از هرگونه مفهوم و لحاظ‌كردن خصوصيت طبيعي و ناآگاهانه براي تجربۀ زيباشناختي، به نوعي به شباهت اين حوزه با حوزۀ شناخت، اذعان و از اين طريق، كليت احكام زيباشناختي را تبيين كنند (تفسير پيش‌شناختي). تفسير دوم (تفسير چندشناختي) با اعتقاد به دخالت مفاهيم (و نه مفهوم متعيّن) درصدد ارائۀ شباهتي رْراست ميان حوزۀ شناخت و زيباشناسي است تا از اين محمل دغدغه‌اي براي كليت احكام زيباشناختي احساس نشود. نبودِ دلايل استنادي كافي نقص مشتركِ هردو ديدگاه محسوب مي‌شود. ديدگاه اول با اعتقاد به نوعي تجربۀ ناخودآگاه در داوري زيباشناختي تمايز دقيقي ميان اعيان معمولي و زيباشناختي ترسيم نمي‌كند. تفسير دوم با اعتقاد به دخالت مفاهيم نامتعيّن در داوري زيباشناختي، دغدغۀ كليت احكام زيباشناختي را از بين نمي‌برد و ناديده مي‌انگارد.

The notion of free harmony of faculties is very important in Kant's aesthetic. Kant puts this notion for reply to this question how we can believe in universality in aesthetic judgment, if we perceive it subjectively. Kant claims that pleasure in aesthetic judgment arises from subjective statue which is called free play or harmony of faculties. Since Kant believes that only cognition is communicable, his efforts to bring in cognitive faculties in aesthetic valuation, justifies universal validity of aesthetic judgment. Kant cannot clearly explain the notion of free harmony, then some his interpreters effort, by separating this judgment from any concept, and by considering natural and unconscious characteristic for the aesthetic experience, connect the area of cognition with aesthetic and by this justify universality of aesthetic judgment (Precognitive interpretation). Second, interpretation believes in interference conception in aesthetic evaluation. They make efforts to provide direct similarity between cognition and aesthetic. There is no valid document in supporting of tow interpretations. First, interpretation by believing to unconscious characteristic for aesthetic experience cannot depict the distinction between usual objects and aesthetic objects. Second, interpretation by believing to interference of indeterminate conception in aesthetic experience, not only cannot eliminate interest of universality but also generally neglect it.