سعدي؛ سنتّ و نوآوري

Sa`di, Tradition, and Innovation

سعدي سنّت‌گرايي است نوآور. او با تكيه بر سنّت‌هاي ادبي پيش از خود، يعني ميراث ادبي خراسان و با اصلاح و تكميل آنها، چنان‌كه خود مي‌خواست و مي‌انديشيد، مكتب ادبي فارس يا مكتب ادبي شيراز را بنياد نهاد. در نثر، گلستان را پديد آورد كه هم به لحاظ چگونه گفتن شاهكار است، هم به لحاظ چه گفتن (طرح مسايل اخلاقي و اجتماعي و نقد نهادهاي اجتماعي) كتابي كه قرن‌ها كتاب درسي فارسي‌گويان جهان بود. در حوزۀ شعر هم، بوستان را سرود كه در آن به طرح هدف نهايي خود يعني طرح آرمانشهر پرداخت، هم به سرودن غزل‌ها و قصايدي پرداخت كه هر دو در نوع خود بديع است، سرودهايي كه آنها را به صفت «سهل ممتنع» موصوف ساخته‌اند. سروده‌هاي او جمله سخن عشق است كه به گفتۀ او «سخن عشق است و ديگر قال و قيل است». اين عشق از عشق حسي مجازي تا عشق حقيقي عرفاني را در برمي‌گيرد و آنچه در اين حركت تازگي دارد اوّلاً، تأكيد بر عشق حسّي مجازي به عنوان تجربۀ ضروري در عشق است و به عنوان درآمدي بر فهم عشق؛ ثانياً، تأكيد بر عشق به انسان و گونه‌اي انسان‌گرايي = اومانيسم) كه در تمام نوشته‌ها و سروده‌ها هدف نهايي سعدي است.

Sa`di is a traditional innovator. He established the Fars literary school of prose and poetry by using the old literary heritage of Khorasan, and by revising and perfecting that style, started the Fars/Shiraz school of literature. In prose, he created Golestan which is truly a masterpiece of literary writing which has been a reference for all schools of Farsi literature throughout history. In poetry, he created a masterpiece which leads him to Utopia and his sonnets and odes are the best in Farsi literature. In all his writings, he tend to pay close attention to "love which is the essence of life and the rest is babel" and emphasizes on human love and humanism.