نظريه فلسفه تعليم و تربيت اسلامي بر مبناي حكمت متعاليه (نظريه حكمت متعاليه تعليم و تربيت)؛ مفهوم شناسي و روش شناسي

The Theory of Philosophy of Islamic Education and Upbringing Based on the Transcendental Wisdom (the Theory of Transcendental Wisdom in Education and Upbringing); Methodology and Conceptual Clarification

هدف از مقاله پيش رو پاسخگويي به دو پرسش بنيادين درباره نظريه فلسفه تعليم و تربيت اسلامي بر مبناي حكمت متعاليه است. پرسش نخست جنبه مفهوم شناختي و پرسش دوم جنبه روش شناختي دارد. پيش از تبيين مفهوم شناختي اين دانش فلسفي اسلامي، نُه گام مقدماتي به ترتيب بيان شده است؛ از سوي ديگر به لحاظ نوشتن عنصر روش در تعريف دانش نام برده، دو روش عمده تحقيقاتي اين دانش، يعني «روش استطباقي» و «روش استنتاجي» همراه با مرحله هاي هر كدام بهتفصيل معرفي شده است. سپس بر مبناي دو برداشت معنايي گوناگون از دانش بنيادين فلسفه اسلامي، دو معناي متفاوت نيز از فلسفه تعليم و تربيت اسلامي عرضه شده است: فلسفه تعليم و تربيت اسلامي به معناي اخص و فلسفه تعليم و تربيت اسلامي به معناي اعم. فلسفه تعليم و تربيت اسلامي به معناي اخص نيز در دو لايه گذرگاهي و قرارگاهي به بحث گذاشته شده است. سرانجام با توجه به گام هاي نه گانه مقدماتي و نيز دو روش پژوهشي نام برده و همچنين دو معناي اخص و اعم فلسفه تعليم و تربيت اسلامي، دو تعريف از اين دانش فلسفي ارائه شده است. فلسفه تعليم و تربيت اسلامي به معناي اخص، يكي از علوم فلسفي اسلامي است كه با سه روش عقلي، نقلي و شهودي به استكشاف و پردازش گزاره هاي فلسفي و تربيتي برگرفته از نظام حكمت متعاليه- به عنوان منبع گذرگاهي و نيز جامع ترين نظام فلسفه اسلامي ـ و قرآن كريم و سنت معصومان : ـ به عنوان منابع قرارگاهي- از يك سو و استطباق گزاره هاي فلسفي و تربيتي و نيز استنتاج و پردازش گزاره هاي تربيتي از سوي ديگر همت مي گمارد. فلسفه تعليم و تربيت اسلامي به معناي اعم، يكي از علوم فلسفي اسلامي است كه با دو روش عقلي و نقلي به استكشاف و پردازش گزاره هاي فلسفي و تربيتي برگرفته از علوم فلسفي و تربيتي بشري از يك سو و استطباق گزاره هاي فلسفي و تربيتي و نيز استنتاج و پردازش گزاره هاي تربيتي از سوي ديگر همت مي گمارد.

The purpose of this article is to answer the two main questions about the theory of philosophy of Islamic education and upbringing based on the transcendental wisdom. The first question is of conceptual clarification and the second is of methodology. Before the conceptual clarification of this Islamic philosophical knowledge, some preliminary step are sequentially explained. On the other hand, two main research methods of this knowledge; i.e. identificational method and deductive method, and their steps are both elaborated. Then based on two different perceptions of the fundamental knowledge of Islamic philosophy, two different meanings of the philosophy of education and upbringing are presented: the philosophy of education and upbringing in its general sense and the philosophy of education and upbringing in its particular sense. The philosophy of education and upbringing in its particular sense is discussed in two levels of Gozargahi (pathway) and Gharargahi ( resting place or encampment). The two definitions of this philosophical knowledge are presented considering the nine preliminary steps and the two methods of research and the two general and particular meanings of the philosophy of education and upbringing. The philosophy of Islamic education and upbringing in its particular sense is one of the sciences of Islamic philosophy which tries to explore and discuss the philosophical and educational propositions deduced from the transcendental wisdom system -as the Gozargahi source and the most comprehensive system of Islamic philosophy - and the Holy Qur''an and the tradition of the Infallible Imams – as the ghararqahi sources on the one hand, and istitbagh of philosophical and educational propositions and the deduction and processing of educational proposition on the other hand - using rational, traditional and intuitional methods. The philosophy of Islamic education and upbringing in its general sense is an Islamic-philosophical science which tries to explore and process the philosophical and educational propositions deduced from the human philosophical and educational sciences on the one hand and the istitbaq of philosophical and educational proposition and the process of educational propositions on the other hand using rational and traditional methods.