بررسي وزن‌‌دهي به آرا در نظرية رأي‌‌گيري با رويكرد اقتصاد تجربي

A Study of Vote Weighting in Voting Theory An Experimental Economics Approach

توزيع اولية نابرابر پول يا ساير منابع ثروت يكي از ويژگي‌هاي حاكم ‌بر ساز و كار بازار است. با وجود اين ويژگي، ساز و كار بازار به تخصيص بهينة منابع منجر مي‌‌شود. اين مقاله درصدد پاسخ به اين سؤال است كه، آيا مي‌‌توان براي مشاركت شهروندان در انتخابات عمومي ساز و كاري طراحي كرد كه آراي شهروندان، بر اساس برخي قابليت‌‌هاي ويژة آنان، نابرابرانه توزيع شود، اما به بهينگي نيز دست يافت؟ به‌ عبارت ‌ديگر، با توزيع نابرابر رأي ميان شهروندان، كارآيي دموكراسي چه تغييري مي‌‌كند؟ پژوهش حاضر بر آن است تا، در چهارچوب‌‌ بررسي نمونة موردي وزن‌‌دهي به آرا، در انتخابات دوره‌هاي گذشتة رياست جمهوري امريكا و بررسي تجربي وزن‌‌دهي به آرا، در نمونة رأي‌‌گيري دانشجويان در 11 دانشگاه دولتي ايران، به اين پرسش پاسخ دهد. نتايج بررسي نمونة موردي وزن‌‌دهي به آرا، در انتخابات دوره‌هاي گذشتة رياست‌ جمهوري امريكا، گوياي آن است كه با رأي‌‌دهي وزني، بر اساس سطح تحصيلات آموزشي در ايالت‌‌هاي امريكا (هم‌چون شاخصي از سرماية انساني) در انتخابات سال 2000 اين كشور، ‌ال‌‌گور با كسب 277 رأي الكترال (انتخاباتي)، از 538 رأي، بايد برندة انتخابات رياست‌ جمهوري مي‌‌شد، اما بر اساس رأي‌دهي الكترال، جرج بوش با كسب 271 رأي از 538 رأي برندة انتخابات شد. نتيجة نمونه‌‌‌‌اي آراي دانشجويان رشتة اقتصادِ 11 دانشگاه دولتي ايران در سه مقطع تحصيلي كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري، مبني‌ بر تعيين رتبة‌‌ علمي 5 دانشگاه اروپايي، نشان مي‌‌دهد كه، در 6 دانشگاه دولتي ايران، وزن‌‌دهي به آراي دانشجويان سبب مي‌‌شود رتبه‌‌بندي به ‌دست ‌آمده، نسبت به حالت عدم وزن‌‌‌دهي به آرا‌، بهتر شود و كارآيي افزايش يابد. در 5 دانشگاه ديگر نيز نتايج رتبه‌‌بندي به‌ دست ‌آمده از دو حالت وزن‌‌دهي و وزن ‌‌‌ندادن به آرا ثابت مانده است و كارآيي تغييري نمي‌‌كند. در مجموعِ رأي‌‌گيري در 10 دانشگاه، رأي‌‌دهي وزني باعث بهبود رتبه‌‌بندي علمي 5 دانشگاه اروپايي از طرف دانشجويان و افزايش كارآيي ‌‌شد.

An unequal distribution of money or other resources of wealth as one of the important aspects of ­the market mechanism, leads to the optimal resource allocation in the market system. The main question of this article is whether it is possible to design a mechanism for citizen participation in the political market (the voting) in a way that their votes be unequally distributed based on their capabilities and optimality is achieved at the same time. In the framework of votes weighting of the past US presidential elections and through an experimental survey, by designing and distributing a questionnaire in eleven universities of Iran, this research seeks to answer to that question. The results show that in the case of the votes weighting based on educational level -as an index of human capital- in U.S presidential elections of 2000, Al Gore with 277 of the 538 electoral votes vs. George Bush’s 271, would have won the election, we examined the effect of the cross-sectional vote weighting in rating five European universities by the students of the eleven universities. The results show that the cross-sectional vote weighting in six out of eleven universities, increases efficiency. Additionally, in the total voting of the eleven universities vote weighting causes higher efficiency regarding the proposed model.