مباني و معيارهاي ديني بودن علم از منظر آيت الله جوادي آملي

The Bases and Criteria of Religious Science in Ayatollah Javadi Amoli's Viewpoint

در باب معيار و مؤلفه هاي ديني بودن علم، ديدگاه ها و تلقي هاي مختلفي مطرح است كه يكي از آنها، نظرية آيت الله جوادي آملي است. هدف: هدف مقالة حاضر، طرح مباني و معيارهاي ديني بودن علم از منظر آيت الله جوادي آملي و نقد و بررسي آن است. روش: منطق مقاله، بر دو رويكرد روششناختي استوار است: به لحاظ جمع آوري اطلاعات، از روش اسناد و مداركي(كتابخانه اي) و به لحاظ تجزيه و تحليل داده ها، از روش عقلي- تحليلي بهره گرفته شده است. يافته ها: در تلقي و رويكرد آيت الله جوادي آملي، دو معيار كلي در باب ديني بودن علم وجود دارد: معيار نخست اينكه، هر گونه ادراكات و علومي كه مطابق با واقع باشد، ديني خواهد بود؛ زيرا هر علمي كه به بررسي فعل و قول خداوند و همچنين بررسي قول و فعل معصوم بپردازد، علم ديني است. بر اين اساس، تمامي علوم حتي علوم انساني و طبيعي را ميتوان در زمرۀ علم ديني برشمرد. اما بر اساس معيار ديگر، علم في نفسه، نه ديني است و نه سكولار؛ بلكه ديني بودن يا سكولاربودن علوم به فلسفة مطلق برميگردد. نتيجه گيري: دو معيار يادشده، مبتني بر مباني خاصي است؛ اعم از مباني دين شناختي و علم شناختي. اين مباني و معيارها، داراي برايند و نتايج مختلفي در باب علم ديني است كه برخي از آنها، از ابهامات و ايرادات اين نظريه به حساب مي آيد؛ اما در عين حال، نظرية يادشده از قوي ترين و جامع ترين نظريه ها در اين باب است.

Objectives: There are some attitudes and perceptions regarding religious science. One of these attitudes is the theory of Ayatollah Javadi Amoli. This article tries to criticize the bases and criteria of his theory. The Purpose of the present paper is to explain and criticize the bases and criteria of religious science in his view point. Method: The method of the article is based on two methodological approaches: In terms of data collection, we use the method of documents (the library) and in terms of data analysis, the rational-analytic Method is used. Results: There are two general criteria in Ayatollah Javadi Amoli approach: The first criterion: the knowledge which is in accordance with reality, is considered religious knowledge; because every knowledge that studies Creation and words of God and actions and words of innocents, is religious knowledge. Accordingly, the natural sciences and even humanities can be considered as religious sciences. On other hand, science itself, is considered neither religious nor secular, but it goes back to the philosophy and philosophy of science. Conclusion: The two criteria above mentioned, are based on religious and epistemological foundations. The bases and criteria, have different results on the religious science that some of these results, Cause ambiguities in this theory ; although the mentioned theory is one of the most comprehensive and basic theories in this field