تحليل كاربرد گزاره هاي معنايي بخل در آيات و روايات

Analyzing the Application of Semantic Propositions of Miserliness in the Verses of the Qur’ān and Traditions

بخل به عنوان يكي از صفات نكوهيده، در آيات و روايات و نيز در حوزه لغت شناسي، علم اخلاق و عرفان از ديرباز مطرح است و اين علوم هر يك به نوبه خود سعي در ارائه معنايي از آن داشته اند. اگر چه مفهوم بخل در تمامي علوم داراي اصل معنايي يكساني است، اما در تعيين مصداق معنايي آن، ميان قرآن و روايات با ديگر علوم تفاوت بسيار وجود دارد. مقاله حاضر كوششي است در جهت تبيين مصاديق معنايي واژه بخل از منظر دين و سعي دارد تفاوت هاي مفهومي اين واژه را در نگرش متون ديني با كاربرد آن در زبان عربي به تصوير بكشد كه ثمره آن دستيابي به مصاديقي است كه تنها از منظر دين در دايره مفهوم بخل مي گنجد و فرا تر از آن، رسيدن به بار معنايي مثبتي است كه بر خلاف كاربرد لغوي، تنها در مفهوم روايي بر اين واژه حمل مي شود و نشان مي دهد كه رابطه اين دو حوزه در مفهوم بخل، عموم و خصوص مطلق است.

Miserliness ( bukhl ) has since early times been broached in the verses of the Qur’ān and traditions and also in such fields as philology، ethics، and mysticism. These fields have each، in turn، tried to present a meaning of it. Although the concept of bukhl has the same semantic principle in all disciplines، there is a big difference between the Qur’ān and traditions and other fields in determining its semantic evidences. The present article is an attempt in determining the semantic evidences of the word buk hl from the perspective of religion and tries to portray the conceptual differences of this word in view of religious text with its application in Arabic language، which would lead to achieving evidences that fit into the concept of bukhl only from the viewpoint of religion. Furthermore، it would arrive at a positive connotation، which، contrary to its lexical use، would attribute to this word only in its narrative concept and indicates that the relation of these two fields of the concept of bukhl is absolute generality and peculiarity.