مقايسه اثربخشي تحريك الكتريكي مستقيم فراقشري مغز (tDCS) و نوروفيدبك بر روي ولع مصرف مواد در افراد سوء مصرف كننده مواد

COMPARISON OF THE EFFECTIVENESS OF TRANSCRANIAL DIRECT CURRENT STIMULATION OF THE BRAIN (TDCS) and NEUROFEEDBACK ON CRAVING IN SUBSTANCE ABUSERS

پيش‌زمينه و هدف: : اعتياد يك بيماري روان‌پزشكي مزمن مي‌باشد كه در بسياري از جوامع ازجمله جامعه ايران در حال گسترش است و به مهم‌ترين بحران جوامع تبديل شده است. هدف از اين مطالعه مقايسه اثربخشي تحريك الكتريكي مستقيم فراقشري مغز (tDCS) و نوروفيدبك بر ميزان ولع مصرف سوءمصرف‌كنندگان مواد مي‌باشد. مواد و روش‌ كار: اين پژوهش يك مطالعه آزمايشي همراه با گمارش تصادفي آزمودني‌ها در گروه‌هاي آزمايش و گواه به همراه پيش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماري شامل كليه بيماران وابسته به مواد افيوني مراجعه‌كننده به مراكز متادون درماني در شهرستان مياندوآب در سال 1396 بودند كه از بين آن‌ها 60 نفر كه شرايط لازم براي ورود به پژوهش را داشتند با روش نمونه‌گيري تصادفي به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از پاسخ‌دهي به پرسشنامه ولع مصرف مواد، به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش tDCS (20 نفر)، نوروفيدبك (20 نفر) و يك گروه گواه (20 نفر) جاي گرفتند. ابزارهاي به‌كاررفته در اين پژوهش پرسشنامه ولع مصرف فرانكن و همكاران (2002) بود. جلسات درماني تحريك الكتريكي مستقيم فراقشري (tDCS) شامل 20 دقيقه تحريك آندي ناحيه F3 و تحريك كاتدي ناحيه F4 با شدت‌جريان 2 ميلي‌آمپر بود. همچنين جلسات درماني نوروفيدبك شامل 20 جلسه بود كه هر جلسه به مدت 30 دقيقه اجرا گرديد. سپس هر سه گروه بار ديگر به پرسشنامه‌هاي فوق پاسخ دادند. داده‌هاي به‌دست‌آمده با استفاده از تحليل كوواريانس چند متغيري مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: تحليل داده‌هاي به‌دست‌آمده با استفاده از تحليل كوواريانس نشان داد كه بين سه گروه در ميزان ولع مصرف در مرحله پس‌آزمون تفاوت معني‌داري وجود دارد. همچنين تحليل داده‌ها نشان داد كه روش درماني tDCS در مقايسه با نوروفيدبك در كاهش ميزان ولع مصرف در مرحله پس‌آزمون مؤثرتر بوده است. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه نوروفيدبك و به‌ويژه تحريك الكتريكي مستقيم فراقشري مغز (tDCS) مي‌توانند موجب كاهش ولع مصرف در سوءمصرف‌كنندگان مواد شوند. لذا به درمانگران پيشنهاد مي‌گردد از تحريك الكتريكي مستقيم فراقشري مغز (tDCS) و نوروفيدبك براي درمان افراد معتاد استفاده كنند

Background & Aims: Addiction is a chronic psychiatric disorder that is prevalent in many societies and has become a serious problem for communities. The aim of this study was to compare the effectiveness of transcranial direct current stimulations (tDCS) and neurofeedback on craving among substance users. Materials & Methods: This experimental study was conducted on opioid-dependent patients referring to methadone treatment centers in Miyandob city in 2017. Sixty people were selected through random sampling and were assigned into tDCS (n= 20) and neurofeedback (n= 20) and one control group (n=20). These groups had a pretest and posttest. They all completed a craving questionnaire then treatment with a direct electrical stimulation of the brain (tDCS) started including 20 sessions (20-min) anodal stimulation of F3 region, and Kathodal stimulation of F4 region with a current of 2 mA and treatment sessions with neurofeedback with 20 sessions (30-min). Finally, all participants completed craving Questionnaire for the second time. The data were analyzed using covariance. Results: There was a significant difference between three groups in the rates of craving in the post-test phase. Also analysis of the data showed that tDCS compared with the neurofeedback was more effective in decreasing the rates of craving in the post-test phase. Conclusion: The results showed that neurofeedback and especially tDCS can reduce craving in substance Users. Hence, we recommend psychotherapists to use tDCS and neurofeedback in treating addicted people.