توسعه هراسي: نشانه‌شناسي هراس و ناپذيرندگي توسعه در جوامع سنتي

Development Phobia: The Semiology of Panic and Unacceptability of Development in Traditional Societies

اين پژوهش متضمن ورود به دو گستره است. نخست؛ نقد آنچه كه در اين نوشتار «افسانه- يا اسطوره اجتناب ناپذيري» خوانده مي‌شود و ديگري نسبت يابي ميان «ناخرسنديهاي اعلام شده» و «ناخرسنديهاي اعلام ناشده» از فرايندهاي نوسازي و ارتباط آن با «توسعه هراسي». گستره اول نقد رويكرد جامعه شناسانه به توسعه و نوسازي است. در اين نقادي اصلي ترين پيش فرض جامعه‌شناسي توسعه يعني- ساختارگرائي متكي بر اسطوره اجتناب ناپذيري- به چالش كشيده مي‌شود. درواقع اين پژوهش پديدار شدن توسعه را امري اجتناب ناپذير و ناشي از از پي هم آمدن سلسله اي از زمينه‌هاي ساختاري فرض نمي‌كند بلكه توسعه را ابژه اي پديدارشناسانه و برخواسته از تجربه‌اي زيسته و كنش قصدمند «كارگزاران عام» توسعه در نظر مي‌گيرد. در گستره دوم يكي از مهمترين موانع توسعه در جوامع سنتي- به ويژه ايران معاصر- در دو بازه زماني انقلاب مشروطه و اصلاحات ارضي ارزيابي مي‌گردد. «توسعه هراسي» كه دستاورد ناخرسنديهاي اعلام ناشده ناشي از گسترش جهان- زيست مدرنيته است، اصلي ترين عامل ناپايداري فرايندهاي توسعه سياسي و اجتماعي است. درك اين ناخرسندي متكي بر واكاوي نشانه شناسانه و زبان كاوانه گفتمان اخلاقي جامعه ايراني است. در اين ميان؛ اباحه‌گري اخلاقي(عرصه اخلاق جنسي) «دال مركزي»اي است كه ساير دالهاي شناور در شكل زندگي، ايدئولوژي و ساختارهاي سياسي برخواسته از فرايندهاي نوسازي را تفسير مي‌كند. چنين پيوندي در بافتار زباني- نشانه شناسانه گفتمان اخلاقي جامعه ايراني اصلي ترين منشا هراس از توسعه و به تعويق افتادن ها پياپي آن از دوران مشروطه به بعد است. به زبان تحليل گفتمان، درك دالهاي پراكنده نوسازي در «زمينه» جامعه ايران نوعا متكي بر تفسيري زبان شناسانه و نشانه شناسانه از هراس نسبت به انتشار «امر جنسي» و «كاربرد اجتماعي جنسيت» بوده است. درست به همين دليل؛ بزنگاههاي تاريخي نوسازي ايران كه عبارتند از انقلاب مشروطه و اصلاحات ارضي غالبا به دلايل اخلاقي منشا نگراني بوده اند. از اين رو، مادام كه نشانگان بسط اباحه‌گري مفسر ساير دالهاي نوسازي باشند، بروز چرخه هاي توسعه هراسي و مقاومت در برابر كليت نوسازي اجتناب ناپذير خواهد بود. فرضيه اصلي در گستره اول آن است كه توسعه امري اجتاب ناپذير و ناشي از توالي زمينه ها و مقدمات ساختاري نيست. اين فرض آشكارا فرضيه‌اي توصيفي است. در گستره دوم تكيه بر روش تحليل گفتماني و نشانه شناسي نياز كلاسيك به فرضيه نگاري را منتفي مي‌سازد. اين تحقيق به ويژه در گستره دوم مبتني بر روش تحليل گفتمان و تحليل محتوا انجام مي گيرد.

This research makes two spreads necessary to be involved. Firs the criticism of what we call it The Myth of Inevitability and second, finding the relation between declared and undeclared the dissatisfactions on Modernization Processes and Development Phobia. What we have on the first speared is to criticize sociological approach on development and modernization. On this criticism the main sociological presupposition of which is the Structuralism based on the Myth of Inevitability is being challenged. In fact, this research will not consider development as an inevitable thing which is the result of the accumulation of series of structures, but consider it as a phenomenological object originating in the lived experience and intend act of General Agents. On the second spread one of the most important barriers against the development in traditional society specially in current Iran in two periods of Constitutional Revolution and Land Reforms is being assed. Development Phobia which is the achievement of undeclared dissatisfaction due to extension of the World Life of Modernity is the most crucial cause for the instability of socio political development processes. Perceiving such dissatisfaction relies on the semiological and linguistic analysis of the Ethical discourse of Iranian society. Hear, the Sexual Liberalism is the Central Indicator that interprets the other Floating Indicators such as life style, ideology and the other political structures derived from Modernization Processes. Such a relation in semiological and linguistic tissue of ethical discourse of Iranian society is the main cause of being panic by development and its contentious postpones from the era of constitutional revolution up to now. In the language of Discourse Analysis, understanding sporadic indicators of modernization in the Context of Iranian society is normally relied on a linguistic and semiological interpretation of being panic by the dissemination of Sexual Affair and the social applying of sexuality. Just for such reason, historical momentums of development in Iran which are the constitutional revolution and the land reform have normally been the matter of ethical concerns. Therefore, while the symbols of the dissemination of sexual liberalism are the interpreters of the other indicators of modernization, the emergence of development phobia cycles and the resistance against the totality of modernization sounds inevitable.