وقف فرش به حرم امام رضا(ع) پيشينه و شيوه ها (از صفويه تا اواخر قاجار)

Carpet Endowment to the Imam Ri??s (A.S.) Shrine, Background and Methods From Safavid to Late Qajar

حرم مطهر امام رضا (ع) از مهمترين اماكن مذهبي مسلمانان، به ويژه شيعيان است كه همواره مورد توجه واقفان بوده است؛ به طوري كه وقف در دوره هاي مختلف تاريخي، به ويژه از دوره صفويه به اين سو، نقش بسزايي در تامين نيازهاي حرم مطهر و اماكن وابسته آن داشته است. در اين ميان، مفروشات در كنار لوازم كاربردي ديگر، مانند وسايل روشنايي، بخش مهمي از موقوفات حرم را به خود اختصاص داده است. بررسي ها نشان مي دهد تاكنون پژوهش هاي بسياري در راستاي شناخت و معرفي موقوفات حرم مطهر امام رضا (ع) از جنبه هاي گوناگون به انجام رسيده، اما به وقف فرش بر حرم مطهر به طور خاص پرداخته نشده است. بر اين اساس در پژوهش حاضر، پيشينه تاريخي وقف فرش بر حرم مطهر امام رضا (ع) ، همچنين انواع شيوه هاي وقف فرش و انواع فرش هاي وقفي با هدف شناخت جايگاه وقف در تامين مفروشات حرم مطهر از دوره صفويه تا اواخر دوره قاجار بررسي شده است. اين مقاله، پژوهشي تاريخي است و بر پايه مطالعات كتابخانه اي، اسنادي و ميداني صورت گرفته است.

Imam Ri?a's (A.S.) Holy Shrine is one of the most important religious places for Muslims، especially the Shi’ites، which benefactors have always pay attention to it. So that endowment has played a significant role in meeting the needs of the Holy Shrine and affiliated places in various historical periods، especially from Safavid period. Carpets، along with other functional accessories، such as lighting fixtures، are significant parts of Shrine's endowments. Studies show that many researches have been carried out in various aspects in the field of recognition and introduction of the endowments of the Imam Ri?a’s (A.S.) holy shrine، but not dedicated to the carpet endowment. Accordingly، in this study، the historical background of carpet endowment for the Holy Shrine of Imam Ri?a (A.S.)، as well as different types of carpets endowment and all kinds of endowed carpets has been studied to determine the status of endowment in providing the Shrine carpets from Safavid to the late Qajar. This article is a historical research based on library، documentary and field studies.