واكنش تعدادي از توده هاي بومي زيره سبز (Cuminum cyminum L.) به تاريخ هاي كاشت پاييزه در شرايط آب و هوايي مشهد

Effect of planting dates on cumin (Cuminum cyminum L.) landraces in Mashhad conditions

به منظور مطالعه واكنش تعدادي از توده ­هاي بومي زيره­ سبز نسبت به شرايط سرما تحت تأثير تاريخ هاي مختلف كاشت پائيزه، آزمايشي در سال زراعي 86- 1385 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا در آمد. اين آزمايش به صورت كرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و در سه تكرار اجرا شد كه تاريخ هاي كاشت پاييزه به عنوان فاكتور اصلي در سه سطح 25 مهر (كاشت اول)، 25 آبان (كاشت دوم) و 25 آذر(كاشت سوم) و توده بومي زيره سبز در پنج سطح (تربت حيدريه، خواف، سبزوار، قائن و قوچان) به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته­ شدند. نتايج نشان داد كه اثر تاريخ كاشت، توده­ بومي و اثر متقابل آنها بر درصد بقاي زمستانه، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت زيره سبز معني­دار بود. به طور كلي با تأخير در كاشت از 25 مهر به 25 آذر تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر كاهش يافت. گياهان تاريخ ­كاشت سوم داراي بالاترين درصد بقاي زمستانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت بودند. همچنين بيشترين عملكرد دانه براي توده­ قاين در تاريخ كاشت سوم به ميزان 62/5 گرم در متر مربع و كمترين عملكرد دانه براي توده ي خواف در تاريخ كاشت دوم به ميزان 12/1 گرم در متر مربع بدست آمد. با توجه به حصول نتايج مناسب در اين آزمايش و به منظور گسترش كاشت پاييزه زيره ي سبز در نقاط مختلف استان، تداوم اين گونه پژوهش ها قابل توصيه است.

In order to study the effects of fall planting on yield and yield components of five cumin (Cuminum cyminum L.) landraces a field trial was arranged in a randomized complete block design as a split-plot with three replications during 2006-07 growing season at the Agricultural Research Station of Ferdowsi University of Mashhad. Three fall planting dates (17 Oct. (first), 16 Nov. (second) and 16 Dec. (third)) and five cumin landraces (Torbat Heydarieh, Khaf, Sabzevar, Ghaen and Ghoochan) were allocated to main and sub plots, respectively. Results showed that there were significant differences between planting dates, cumin landraces and their interactions for winter survival percentage, umbel per plant, seeds per umbel, 1000-seed weight, seed yield, biological yield and harvest index (HI). There was a reduction on umbel per- plant and seed per- umbel due to delay in planting date from 17 Oct. to 16 Dec. The highest winter survival percentage, seed yield and biological yield and also HI were achieved on the third planting date. Also, the maximum and minimum seed yield were observed in Ghaen in the third planting date and Khaf in the second planting date with 62.5 gm-2 and 12.1 gm-2, respectively. According to these results and for the deployment of cumin fall planting in other locations of province, further studies are recommended.