كاربرد نظريه خودكارآمدي در آموزش تغذيه و كنترل وزن دانش‌آموزان دبيرستاني دختر چاق و داراي اضافه‌وزن

Application of Self-Efficacy Theory in Nutrition Education for Weight Control in Obese and Overweight Female High School Students

زمينه و هدف: خودكارآمدي درك‌ شده يكي از مهم‌ترين عوامل پيش‌بيني­ كننده رفتار است. هدف از اين مطالعه تعيين تأثير آموزش مبتني بر خودكارآمدي بر كنترل وزن در دانش‌آموزان دختر دبيرستاني چاق و داراي اضافه‌وزن بود. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مداخله‌اي دو گروهي بود كه بر روي 154 نفر از دختران دبيرستاني 15-17 ساله چاق و داراي اضافه‌وزن انجام شد. دانش­آموزان به‌طور تصادفي به دو گروه آزمون و كنترل تقسيم شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد كلارك جمع‌آوري شد. چهار جلسه برنامه آموزشي براي گروه آزمون اجرا گرديد و نتايج آن بعد از مداخله در هر گروه بررسي گرديد. داده‌ها با آزمون‌هاي كاي ­اسكوئر، تي مستقل، تي زوجي، من­ويتني و ويلكاكسون و آناليز كوواريانس و با استفاده از SPSS 22تجزيه‌و تحليل شدند. يافته‌ها: تفاوت معناداري در گويه­ هاي فشار اجتماعي (p<0/001)و دسترسي به مواد غذايي(p=0/008) بعد از مداخله در گروه آزمون مشاهده شد ؛ ولي در گويه‌هاي تجربه هيجان‌هاي مثبت، هيجان‌هاي منفي و ناراحتي‌هاي جسمي تفاوت معناداري مشاهده نشد. در گروه كنترل اين تفاوت در هيچ‌كدام از گويه‌ها معنادار نبود (p<0/05). نتيجه‌گيري: مداخله در برنامه‌هايي مانند ارتقاي خودكارآمدي مي‌تواند نتايج مثبتي در تشويق نوجوانان به انتخاب سبك زندگي سالم داشته و به پيشگيري از چاقي و اضافه‌وزن در آنان كمك بسزايي كند.

Background and objective: Perceived self-efficacy is one of the predictive factors in behavior. The purpose of this study was to identify the effect of nutrition education on weight control self - efficacy in the obese or overweight female high school students. Materials and methods: This intervention study of two groups on participants in which 154 obese and overweight female high school students, aged 15 to 17, were randomly divided into experimental and control groups. The data was collected by using the weight efficacy lifestyle questionnaire (WEL). Educational programs were implemented for four sessions for experiment group and the results were evaluated after intervention. The data were analyzed using chi square, independent t-test, paired t-test, Mann-Whitney and Wilcoxon and Analysis of Covariance through SPSS 22. Results: Following the intervention, significant differences were observed in subscales including social pressures (p < 0.001) and availability of nutrition (p=0.008) in experimental group. However, these differences were not significant in negative emotions, entertaining activities and physical discomfort in this group. There were no significant differences in control group in any of subscales (p>0/05). Conclusion: Utilizing an intervention technique like the present wellnessbased program had positive effects on encouraging the adolescents for making healthier lifestyle and healthy lifestyle will prevent obesity and overweight. Paper Type: Research Article.