پديد آورندگان :
حميدي، حسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، مشهد - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي , احمدي، مسعود سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، مشهد - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي , رمضانپور، ساناز دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه اصلاح نباتات و بيوتكنولوژي , معصومي، علي دانشگاه پيام نور مشهد , خرميان، سارا دانشگاه پيام نور مشهد
كليدواژه :
تنش رطوبتي , عملكرد ريشه , عملكرد قند ناخالص , هيبريد
چكيده فارسي :
اين آزمايش به‌منظور ارزيابي ژنوتيپ هاي تست كراس چغندرقند (12 هيبريد به همراه دو رقم شاهد) در شرايط تنش رطوبتي مزرعه (200 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي با استفاده از طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1394 انجام شد. در اين تحقيق صفاتي از قبيل عملكرد ريشه، عملكرد قند ناخالص، درصد قند ريشه، تعداد برگ، اختلاف دماي برگ و محيط، شاخص شادابي، محتوي آب نسبي برگ، وزن ويژه برگ، نمره رنگ برگ، نمره رشد برگ، طرز قرارگيري برگ، نمره رشد ريشه و نسبت طول به عرض ريشه اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه از نظر كليه صفات مورد مطالعه به استثناي اختلاف دماي برگ و محيط، طرز قرارگيري برگ، نمره رشد ريشه و نسبت طول به عرض ريشه بين ژنوتيپ هاي موردبررسي تفاوت معني داري در سطح يك درصد وجود دارد. ژنوتيپ Multi s5 نيز ازنظر صفات عملكرد ريشه، شاخص شادابي، محتوي آب نسبي برگ، وزن ويژه برگ، نمره رشد برگ و نمره رشد ريشه نسبت به ساير ژنوتيپ ها برتري نشان داد. بيشترين ميزان توارث پذيري در بين صفات مورد مطالعه مربوط به تعداد برگ با توارث 89.40 درصد بود كه حاكي از تأثيرپذيري كم اين صفت از عوامل محيطي است. بيشترين ميزان هتروزيس استاندارد در هيبريد Multi s5 براي اكثر صفات موردمطالعه به دست آمد. در اين تحقيق، عملكرد ريشه، همبستگي مثبت و بسيار معني داري با عملكرد قند ناخالص داشت. بين عملكرد ريشه و صفت نمره رشد ريشه نيز همبستگي مثبت و معني داري مشاهده شد. درحالي‌كه همبستگي منفي و معني داري بين عملكرد ريشه و صفات درصد قند ريشه و تعداد برگ وجود داشت. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزيه كلاستر ميتوان ژنوتيپ ها را براي صفت عملكرد قند ناخالص در سه گروه عمده قرار داد. تجزيه به عامل ها منجر به شناسايي پنج عامل گرديد كه درمجموع 91.3 درصد تغييرات كل را توجيه كردند.
چكيده لاتين :
Introduction
Drought stress conditions are the most important factors in yield reduction of crops in the world. Breeding of cultivars with high tolerance to these stresses and satisfactory yielding are considerable. In order to evaluate the resistance of test cross hybrids of sugar beet (12 hybrids and two control cultivars) to water stress (200 mm evaporation of A class pan) in field conditions were used randomized complete block design with three replications in Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center.
Materials and methods
This experiment was carried out in 2015 in a randomized complete block design with 14 test cross genotypes of sugar beet includes six monogerm hybrids (mono s1, mono s2, mono s3, mono s4, mono s5 and mono s6) and six multigerm hybrids (multi s1, multi s2, multi s3, multi s4, multi s5 and multi s6) with two control cultivars (Pars and Motahar) in three replications. In this research, traits such as root yield, sugar yield, sugar content of root, leaf number, temperature difference between leaf and air, succulence index, leaf relative water content, specific leaf weight, leaf color score, leaf growth score, postural leaf, root growth score and ratio of length to width of root were measured. Data were analyzed using SAS 9.1 software. After standardizing data, cluster analysis for sugar yield was done with WARD method and Square Euclidean distance coefficient. Factor analysis was performed using the software Minitab version 15. The analysis of variance on test data and comparison to the middle of the LSD test was performed at the 5% and 1% level.
Results and discussion
The results showed that there were significant differences (p≤0.01) between studied genotypes for all traits except for temperature difference between leaf and air, postural leaf, root growth score and ratio of length to width of root. The control cultivars of sugar beet (Pars and Motahar) did not showed superior than the other genotypes for most of traits studied and those have the average values of traits. Multi s5 genotype showed superiority for root yield, succulence index, leaf relative water content, specific leaf weight, leaf growth score and root growth score than the other genotypes and in other words, has a high potential for drought tolerance. The highest heritability (89.40 %) estimated for leaf number, suggested that the influence of environmental effects on this trait. The highest standard heterosis in hybrid Multi s5 was obtained for most of studied traits. In this research, there were significant positive correlations between root yield and sugar yield. Significant and positive correlations were observed between root yield and root growth score. While, significant and negative correlations were obtained between root yield, sugar content of root and leaf number. The dendrogram generated from the cluster analysis for sugar yield classified genotypes into three main groups. Factor analysis led to five loading factors which explained 91.3 percent of total variation.
Conclusions
In general, the results showed that there are considerable variations in yield, morphological and physiological traits among test cross genotypes of sugar beet due to the potential for drought tolerance in them.
