ديناميك تخريب تالاب زريبار با استفاده از تصاوير ماهواره اي چندزمانه

Evaluation of degradation dynamics of Zeribar wetland using multi-temporal satellite images

آگاهي از ديناميك تخريب تالاب ها به دليل منافع مختلف اين اكوسيستم هاي طبيعي براي دستگاه هاي خشكي زي و آبزي مهم است. علاوه بر تامين آب، غذا و ديگر نيازها، حمايت مستقيم و غيرمستقيم معيشت مردم از طريق تعديل (براي مثال تعديل سيلاب، تنظيم كيفيت آب) و منافع فرهنگي- تفريحي چشمگير است. تالاب زري بار، واقع در شمال غرب كشور، به دليل عواملي همچون مصرف آب، ورود آلودگي ها و تغيير در كاربري اراضي، دستخوش تغييرات زيادي در گذر زمان شده كه اين تغييرات پيامدهاي نامطلوبي براي اكوسيستم درياچه و ساكنان اطراف آن به دنبال داشته داشت. در اين مطالعه به منظور پي بردن به دلايل و شدت تغييرات صورت گرفته در تالاب زري بار، از تصاوير ماهواره اي TM،MSS و ETM+ سال هاي 1977، 2000 و 2014 استفاده شد. طبقه بندي تصاوير، پس از تصحيح اتمسفري و هندسي، به روش نظارت شده و با استفاده از الگوريتم هاي حداكثر شباهت، روش هاي متوازي السطوح و حداقل فاصله از ميانگين، انجام گرفت و طبقه هاي آب، حاشيه تالاب، كشاورزي، جنگل تنك و جنگل پرپشت رده بندي شدند. يافته هاي پردازش زماني اطلاعات نقشه هاي به دست آمده پس از صحت سنجي آن ها با روش ماتريس خطا، كاهش 15 درصدي مساحت بخش آبي و افزايش 21 درصدي مساحت حاشيه تالاب در دوره زماني 1977 تا 2014 را نشان مي دهند؛ اين در حالي است كه در همين دوره زماني 44.99 درصد از مساحت جنگل هاي پرپشت كاسته شده و به ترتيب 38 و 43 درصد به مساحت جنگل هاي تنك و كاربري زراعي افزوده شده است كه اين امر باعث افزايش ورود آلاينده ها و رسوبات به درياچه، كاهش مساحت بخش آبگير، افزايش پديده پر غذايي در تالاب و به طوركلي شكل گيري يك بحران زيست محيطي در منطقه طي اين دوره كوتاه 37 ساله شده است. ازاين رو، ضروري است مديران و تصميم گيران با تجديدنظر در رويكرد مديريتي خود، هر چه بيشتر جنبه هاي اجتماعي، زيست محيطي و اقتصادي ذي نفعان تالاب را در مديريت اين اكوسيستم لحاظ كنند.

Information about the degradative dynamicsof Wetlands is important because these natural ecosystems provide numerous vital services for both terrestrial and aquatic systems. In addition to supplying of water, food and other materials, the supporting benefits of wetlands for people livelihoods directly and indirectly via regulation (e. g. flood mitigation, water quality regulation) and or recreational/culturalcan be substantial. Because of water use, contaminants input and land use change, the Zeribar wetland, northwest of Iran, have undergone remarkable losses and changes in its water area and structure in recent decades, with undesirable consequences for this ecosystem and the communities that depend upon it. The aim of this study was to evaluate the nature and magnitude of these changes from 1977 to 2014 using TM, MSS and ETM+ landsat images. The images were preprocessed and corrected atmospherically and geomaticaly prior to classification upon on water layers, wetland margin, agriculture lands, sparse forest, and dense forest using maximum likelihood classification, parallel piped classification, and minimum distance to means algorithms. The results of temporal processing of the data maps showed a 15% loss in water area and 21% increase in wetland margin area from 1977 to 2014, while, 44.99% loss in dense forest and versus 38% and 43% increase in sparse forest and agriculture usage, respectively, was also detected. Our findings revealed high level degradation in Zeribar wetland resulted in intensive change in its components such as plant cover and water area into eutrophication and shaping an environmental crisis during this short-term 37-year period. Therefore, it is necessary the wetland managers and decision-makers to revise their view, and to more focus on social, environmental and economical issues of the Zeribar Wetland stakeholders in their managemental framework than before.