به كارگيري روش دلفي و فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) براي اولويت بندي عوامل منفي مؤثر بر جنگل هاي مانگرو (مطالعه موردي: جنگل هاي مانگرو استان هرمزگان، ايران

Application of Delphi method and Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) for prioritizing the negative factors afecting on Mangrove forests (Case Study: Mangrove forests of Hormozgan province, Iran)

امروزه، جلوگيري و يا كاهش پيامدهاي نامطلوب ناشي از افزايش آسيب پذيري اكوسيستم هاي جنگلي به يكي از مهم ترين تصميمات و اهداف مديران منابع طبيعي در سراسر جهان تبديل شده است. دستيابي به اين هدف، نيازمند به استفاده از روش هاي پشتيبان تصميم گيري مناسبي است كه انجام تصميم گيري درست، علمي و به موقع را امكان پذير ميسازد. در اين ميان اين روش ها، روش دلفي و فرآيند تحليل سلسله مراتبي FAHP به دليل اعتبار علمي و نيز قابليت استفاده در سطوح مختلف بين رشته اي، براي اولويت بندي فازي معيارهاي چندگانه و اتخاذ تصميمات مديريتي مناسب هستند. در اين مطالعه نيز از اين دو روش براي اولويت بندي تنش ها و آشفتگي هاي مؤثر در آسي بپذيري جنگل هاي مانگرو ايران استفاده شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه تنش ها و آشفتگي هاي ناشي از فعاليت هاي انساني در مجموع از اهميت بالاتري نسبت به ساير عوامل منفي اثرگذار محيطي برخوردار بودند. نتايج همچنين نشان داد كه در ميان محرك هاي اثرگذار آب و هوايي، بالا آمدن سطح آب دريا نسبت به ساير محركها داراي اهميت و اولويت بالاتري بود با قرار گرفتن در اولويت دوم آگاهي كافي نسبت به پيامدهاي نامطلوب ناشي از توسعه صنايع و سازه ها سبب گرديد تا پس از وزن دهي و اولويت بندي، متخصصان آن را در جايگاه سوم رتبه بندي نهايي و به عنوان يكي از مهم ترين آشفتگي هاي مؤثر بر جنگل هاي مانگرو ايران معرفي نمايند. در نهايت مي توان گفت كه نتايج حاصل از اين تحقيق از طريق اولويت بندي و تعيين درجه اهميت تنش ها و آشفتگي هاي محيطي چندگانه وارد آمده بر مانگروها مي تواند به عنوان يك ابزار پشتيبان تصميم گيري نقش قابل ملاحظه اي را در كارايي و موفقيت برنامه هاي حفاظت و مديريت جنگل هاي مانگرو ايران داشته باشد.

Newadayes, preventing and/or mitigating unfavorable consequences of increasing vulnerability of forest ecosystems is became as one of the most important goals of natural resources managers in all over the world. Achieving this goal requires use of methods, which can provide scientific and on-time decision making for managers. Among these methods, Delphi method and Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP), due to scientific validity and applicability at different multidisciplinary levels, are appropriate for decision making in complex condition and in confrounting to multiple criteria. In this study, both methods were used for prioritizing the multiple negative factors (stresses and disturbances) affecting on mangrove forests. Results showed that regarding to current status of mangrove forests of Iran, anthropogenic stresses and disturbances generally have more importance than other negatively effective factors; so, pollutants emision and engineering interventions in coasts were placed in the first and third priority in the final ranking, respectively. Results also showed that among various climatic effective factors, sea level rise has higher importance than other factors (placed in the second rank). Ofcourse, other scientists in the other parts of the world also expressed that sea level rise is one of the most important climatic factors affecting on current and future decrease of area and health of mangroves in all over the world. Results of the this study could be used as decision making supporting tool and play an important role in efficiency and success of sustainable planning and management of mangrove forests in Iran and other mangroves of the coastal areas of Persian Gulf.