شناسايي روند تغييرات دما و بارش سالانه در حوضه آبريز كرخه

Identify Trend in the Annual Temperature and Precipitation in Karkheh River Basin

دما و بارش از عناصر اساسي شكل‌گيري اقليم هستند كه تغييرات آن‌ها مي ­تواند ساختار آب و هوايي هر محل را دگرگون سازد. اين پژوهش به بررسي تغييرات زماني و مكاني متغيرهاي اقليمي دما و بارش در حوضه آبريز كرخه واقع در غرب كشور ايران پرداخته است. به اين منظور پس از همگني و صحت سنجي داده‌ها، 22 ايستگاه باران­سنجي، تبخيرسنجي و سينوپتيك با دوره آماري 2011-1971 انتخاب شد. هدف اين پژوهش، ارزيابي روند تغييرات سري‌هاي زماني متغيرهاي دما و بارش با استفاده از آزمون‌هاي آماري من‌كندال، اسپيرمن و تخمينگر سن است. نتايج آزمون‌هاي آماري براي سري‌هاي زماني دما و بارش سالانه به ترتيب روند افزايشي و كاهشي با سطوح معني‌داري بالاي 1 و 5 درصد را براي اكثر ايستگاه‌هاي موردمطالعه نشان داده است. تخمينگر سن شيب تغييرات كاهشي را براي متغير دما از 0/12 (+) تا 0/61 (+) درجه سانتي‌گراد/دهه نشان مي‌داد. بيشترين و كمترين مقدار كاهش بارش سالانه در ايستگاه‌هاي قورباغستان واقع در استان كرمانشاه و دهنود به ترتيب با شيب تغييرات 8/77(-) و 1/27 (-) ميلي ­متر در سال بود. ازنظر مكاني تقريباً تمامي ايستگاه‌هاي واقع در بخش شرقي حوضه كرخه، روند تغييرات بارش را يك‌روند بدون معني نشان دادند. بيشترين تغييرات معني‌دار كاهشي در بخش‌هاي غرب و جنوب حوضه كرخه مشاهده شد. در مناطق مركزي و شرقي عليرغم روند كاهش مقادير بارش، اين روندها معني‌دار نبود. به‌طوركلي آشكارسازي روند تغييرات متغيرها، به‌جز موارد استثنايي، با آخرين يافته‌هاي مطالعات جهاني همخواني داشت.

Temperature and precipitation are the main components of climate forming which their variation can change the climate structure of each site. This study investigated the temporal and spatial variations of temperature and precipitation in the Karkheh Basin, located in the West of Iran. For this purpose, after checking thehomogeneity and accuracy of data, 22 synoptic and meteorological stations over the 1971-2011 periods were selected. The objective of this study is evaluating the changes in temperature and precipitation time series by Mnn-Kendall, Spearman tests and Sen’s slope estimator. Results showed significant increasing and decreasing trends in the annual temperature and precipitation, respectively, with significant levels of 1 and 5 percent for most of the stations. The magnitude of the significant positive trends of annual temperature changed from (+) 0.12 °C/decade at Khrromabad to (+) 0.61 °C/decade at Kermanshah. The maximum and minimum annual precipitation decreasing trend was observed at Ghourbaghestan station located in the Kermanshah province and Dehnoud station, with slope of (-) 8/77 mm/year and (-) 1/27 mm/year, respectively. In special pattern, almost all stations in the eastern part of the Karkheh basin showed non-significant trend in precipitation. The most significant decreasing changes was observed in the West and South parts of Karkheh basin although the decreasing of precipitation in central and eastern parts was seen but this trend was not significant. Generally, the detection trend changes, except for exceptional cases, are consistent with recent findings of global studies.