تعيين و مقايسه ارزش غذايي دو گونه گندمي شور پسند Puccinella bulbosa و Aeluropus littoralis در مراتع حاشيه تالاب كويري ميقان اراك

Determination and comparison of nutritive value of two halophyte grasses: Puccinella bulbosa and Aeluropus littoralis in marginal rangelands of Mighan desert wetland (Arak)

شوره زارهاي مرطوب و اراضي حاشيه تالاب هاي كويري ايران هم به لحاظ كمي و هم به لحاظ كيفي نقش مهمي در تأمين علوفه دام ايفا مي­ نمايند. در تحقيق حاضر كه مابين سال­هاي 1390 و 1391 انجام گرفت.كيفيت علوفه دو گونه سياه ناو Puccinella bulbosa و چمن شور Aeluropus littoralis در مراتع شورروي حاشيه تالاب كويري ميقان اراك (استان مركزي) در سه مرحله فنولوژيكي رشد رويشي، گلدهي و رسيدن بذر مورد بررسي قرار گرفت. شاخص هاي كيفيت علوفه شامل ماده خشك (DM)، پروتئين خام (CP) ، ديواره سلولي منهاي همي سلولز (ADF) و ديواره سلولي (NDF) فسفر (P)، ماده خشك قابل هضم (DMD)، خاكستر خام (Ash)، مصرف ماده خشك(DMI) و ارزش نسبي علوفه (RFV) با روشهاي استاندارد اندازه گيري شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه كه اثر شاخص هاي كيفيت علوفه بين دو گونه و نيز مراحل رشد فنولوژيكي اختلاف معني داري از نظر آماري در سطح 1 درصد دارند. ضمناً بر طبق آزمون مقايسه ميانگين دانكن اثر متقابل گونه گياهي و مرحله رشد نيز بر روي تمامي اين شاخص ها به لحاظ آماري معني دار بود. در هر دو گونه با پيشرفت مرحله فنولوژيكي، از ميزان پروتئين خام و انرژي متابوليسمي كاسته و بر ميزان ADF و NDFافزوده شد. گونه چمن شور داراي بيشترين ميزان پروتئين خام در مرحله رويشي (14/46 درصد) و سياه ناو داراي كمترين پروتئين در مرحله بذردهي (10/88 درصد) بوده است. در مجموع شاخص ارزش نسبي علوفه در گونه چمن شور در مقايسه با سياه ناو، بالاتر بوده است (102/98). به طور كلي نتايج حاصله مويد پتانسيل خوب گندميان شورپسند حاشيه تالاب ها ي داخلي ايران به عنوان منبع علوفه دام (با تاكيد بر استفاده از مكمل هاي انرژي) و نيز احياي شوره زار ها مي­باشد.

Saline ares and marginal rangelands of Iran wetlands have a great role in supply forage for livestock qualitatively and quantitatively. In this study which carried out during 2011 and 2012, forage quality of four native halophyte and salt tolerant species included Puccinella bulbosa, and Aeluropus littoralis collected from Meighan saline rangelands near Arak (Markazi province), were investigated. Edible biomass of both species was sampled on three phonological stages (vegetative growth, full flowering and seed ripening). Forage quality indices such as Crude Protein (CP), Dry Matter Digestibility (DMD), Dry Matter Intake (DMI), Metabolizable Energy (ME), Acid Detergent Fiber (ADF), Neutral Detergent Fiber (NDF) and Phosphorus (P) were evaluated. The results showed significant differences (p<0.01) between species and phonological stages. According to Duncan mean comparison test, interaction effects of phonological stages and plant species on quality indexes were significant, too. In most of species, the CP and ME were decreased with progressing phonological stages while ADF and NDF, increased Aeluropus littoralis had the highest CP (14.46%) in vegetative stage while Puccinella bulbosa had the lowest CP (10.88%). Generally, Aeluropus littoralis exhibited the higher Relative Feeding Values (RFV=102.98), in comparison to Puccinella bulbosa. The results support the good potential of halophyte grasses of Iran inner wetlands as source of livestock fodders- suggesting supplementary feeding –saline areas improvement.