تعيين الگوي كشت بهينه بخش مركزي شهرستان سيرجان با توجه به پايداري منابع آب و محيط زيست

Determination Optimal Crop Pattern of Sirjan County Central Part Based on Stability of Water Resources and Environmental

امروزه پايداري منابع آب و محيط زيست در كشاورزي از اهميتي بسيار زياد برخوردار است. از اين­رو، تعيين الگوي كشت سودآور با مصرف كمتر منابع آّب و كود شيميايي باعث استفاده پايدار از منابع مي­شود. هدف از اين مطالعه تعيين الگوهاي كشت بهينه محصولات كشاورزي بخش مركزي شهرستان سيرجان با در نظر گرفتن اهداف اقتصادي و زيست محيطي به گونه جداگانه و هم‌ زمان مي­ باشد كه براي مسايل تك هدفه، مدل برنامه­ ريزي خطي ساده و براي مسئله چند هدفه، مدل برنامه­ ريزي خطي چند هدفه با استفاده از روش مقيد تعميم‌يافته (Augmented e-constraint) و روش TOPSIS حل شد. داده ­هاي مورد نياز مطالعه از راه پرسش‌نامه از 190 نفر از بهره­برداران منطقه در دوره‌ زماني 1392 و به روش نمونه­ گيري ساده تصادفي استخراج شد. نتايج الگوهاي بهينه منتخب در حالات وزني گوناگون نشان داد كه براي مزارع كوچك‌تر از پنج هكتار، محصول يونجه سطح زير كشت كم‌تر و محصول جو در الگوهاي بهينه با وزن بيش‌تر اهداف كمينه‌سازي مصرف آب و كود شيميايي، سطح زير كشت بيش‌تري نسبت به الگوي كنوني را به خود اختصاص مي­دهد، اما در الگوهاي بهينه با وزن بيش‌تر هدف بيشينه سازي بازده ناخالص و وزن يكسان اهداف، محصول پياز جايگزين اين محصول مي­شود. هم‌چنين، نتايج براي مزارع بزرگتر از 5 هكتار نشان داد كه براي تأمين هم‌زمان اهداف، محصول يونجه كم‌تر و محصولات جو و پياز بيش‌تر از الگوي كنوني كشت شوند. در پايان، مشخص شد كه مزارع بزرگ‌تر از لحاظ سوددهي بهتر از مزارع كوچك‌تر عمل كرده­اند، اما از لحاظ مصرف آب كارا عمل نكرده ­اند.

Today, water resources and environmental sustainability in agriculture is extremely important. Hence, determining the profitable cultivation with less water and fertilizer will cause the sustainable use of resources. The aim of this study was to determine the optimal cropping patterns, crops in central county of Sirjan considering economic and environmental objectives separately and simultaneously is the single-objective problems, a simple linear model for the problem of multi-objective planning model programs Augmented e-constraint multi-objective linear programming method and the TOPSIS method was solved. Required data through a questionnaire survey of 190 farmers in the region for the period 2013 to simple random sampling was obtained. Selection of optimal patterns in different weight scenarios showed that Alfalfa and barley are cultivated for farms smaller than 5ha under optimal patterns with the objectives of minimizing weight of water and fertilizer Cultivation than the current model. The optimal patterns with target weight goal of maximizing gross margin and same weight, the product Bulb will replace the product. Also, results showed that for farms larger than 5ha to meet targets simultaneously, less alfalfa and barley and onions are cultivated more than the current model. In the end, it was found that larger farms than smaller farms have been better in terms of profitability, but not be efficient in terms of water consumption.