برآورد تابع تقاضا و ارزش اقتصادي آب در توليد سورگوم علوفه‌اي در منطقه سيستان

Estimated Demand and Economic Value of Water in Production of Forage Sorghum in Sistan

اصلاح نظام قيمت­ گذاري مبتني بر ارزش اقتصادي آب در بخش كشاورزي، يكي از كارآمدترين ابزارهاي مديريت تقاضا است كه به تنظيم الگوي مصرف آب در اين بخش منجر مي­شود. با اصلاح تعرفه­ هاي آب در بخش كشاورزي، مي­ توان اميدوار بود كه مقدار تقاضاي آب كاهش يافته و زمينه صرفه­ جويي و ذخيره ­سازي آن فراهم گردد. هدف اين مطالعه، تعيين ارزش اقتصادي آب كشاورزي از ديد تقاضاكنندگان با استفاده از رهيافت تابع توليد، در مزارع زير كشت سورگوم علوفه ­اي در منطقه سيستان در سال 94 مي­ باشد. براي تعيين ارزش اقتصادي آب، توابع انعطاف­ پذير و انعطاف‌ناپذير مورد استفاده قرار گرفت. پس از برآورد اين توابع، بمنظور انتخاب بهترين شكل تابع توليد از فرض­ هاي كلاسيك و آزمون­هاي اقتصاد ­سنجي استفاده شد. بر اساس نتايج، تابع كاب­داگلاس به عنوان تابع برتر توليد انتخاب شد. قدر­ مطلق كشش خود­قيمتي تقاضاي مشتق ­شده آب 2/25 محاسبه شد كه بزرگ­تر از يك بودن مقدار اين كشش نشان مي­دهد كه سياست­هاي قيمتي مي­توانند عامل مهمي در كنترل مصرف نابهينه اين نهاده با ­ارزش باشند. بهره­ وري نهايي توليد 0/3 و ارزش اقتصادي آب 450 ريال به ازاي هر متر­مكعب آب به ­دست آمد كه اختلاف 55/5 درصدي با قيمت آب­ بها دارد. بنابراين پيشنهاد مي­ شود با حذف تدريجي اختلاف قيمت­ ها، ارزش آب را به جايگاه واقعي خود نزديك­تر كرده و در مصرف اين نهاده در منطقه مورد مطالعه صرفه‌جويي شود.

Reform of pricing system based on the economic value of water in agriculture is one of the most efficient tools of demand management which leads to set the pattern of water used ..The aim of this study is the to determine the economic value of agricultural water using production function approach for sorghum in Sistan area in 2015.To determine the economic value of water, flexible and inflexible functions were used. Based on the results, a Cobb-Douglas function was selected to estimate water demand. The price elasticity of derived demand water was 2.25 which showed that price policy could be an important factor in the control of non-optimum use of water. Final production efficiency was 0.3 and economic value of water was 450 Rials per cubic meter of water which was 44.5 percent less than current water charges. Therefore, it was suggested that by gradually eliminating the difference in prices, the value of water would be closer to its price.