چكيده فارسي :
در سده هاي نخستين مسيحيّت، آييني گنوسي (عرفاني) پا مي گيرد كه در طول قرون متمادي در سراسر چهان پراكنده مي شود. اين آيين جهاني، در ايران باستان، ماني را و در دورۀ اسلامي، بنابر نظر بسياري از پژوهشگران، اسماعيليان را تحت تأثير خود قرار مي دهد. پژوهشِ پيش رو، دو شاعر در ادبيات فارسي و عرب؛ يعني ناصرخسرو اسماعيلي و ابوالعلاء معرّي را با معيار قرار دادنِ انديشه هاي گنوسيشان سنجيده است. در اينكه ناصرخسرو اسماعيلي است، ترديدي نيست؛ امّا دربارۀ تأثير ابوالعلاء از گنوس اسماعيلي بايد گفت مطابق با معجم الادبا، او با يكي از داعيانِ اسماعيلي مكاتبه داشته است. همچنين بايد دانست كه در نزديكي ابوالعلاء، برخي گروه هاي اسماعيلي مي زيستند كه احتمالاً بر او تأثير گذار بوده اند. در اين فرصت، براي اثبات متأثّر شدنِ اين دو شاعر ـ كه در يك عصر زيسته‌اند- از گنوسِ (عرفان) اسماعيلي، بـرخي از هماننديهاي آنـان، ماننـد مشهور بـودنشان بـه زنـديقي و بطنگراييشان (تأويل صوفيان)، اعتقاد بـه حلول و تناسخ/ تقمّص (تناسخ)، بزرگداشتِ خرد (خرد لدنّي صوفيّه)، بدبيني بـه دنيا، بـررسي مي شود.
چكيده لاتين :
During the first centuries of Christianity Gnostic religion is created which becomes, during later centuries, widespread throughout the world. In ancient Iran, Mani is affected by this universal religion,so is Ismailia in Islamic era,thinkers believe.This research elaborates on the poetry of two poets, Naser khosro and Abul Alaa Maari, the former from Persian and the latter from Arabic literature, from the point of view of Gnosticism. Without any doubt Naser khosro was a believer of Ismailia, but about the effects of Ismailia Gnosticism on Abul alaa, it is said that he, according to Mojmal-odaba, was in contact with an Ismailia missionary. It should be, also, mentioned that some Ismailia groups were living in his neighborhood which, it seems, affected him. In this article, in order to prove the effects of Ismailia on these two poets who were contemporary some of their similarities are discussed like: their being known as Sadducee, their respect to mystical reason, their belief in metamorphosis of Sufis (Tranmigration), and their pessimism towards life.
