كليدواژه :
عرفان عملي , مقامات و احوال , بيدل دهلوي , ديوان غزليات
چكيده فارسي :
تصوف و آموزه هاي عرفاني، جايگاه ويژه اي در ادبيات فارسي به خود اختصاص داده است. ديوان غزليات بيدل دهلوي، به عنوان نماينده سبك هندي، يكي از متون ادبي است كه حاوي معاني عميق و ژرف آموزه هاي عرفاني است. مقاله ي حاضر، با روش توصيفي – تحليلي و با تكيه بر ديوان غزليات بيدل، به بررسي جايگاه عرفان عملي و مقامات و احوال در اشعار بيدل پرداخته است. مقامات و احوال در سيروسلوك عملي، بسيار حائز اهميت است و در اكثر كتب عرفاي مسلمان، به اين موضوع پرداخته شده است. بيدل نيز در ديوان غزليات خويش، به شكل گسترده و چشمگيري موضوع مقامات و احوال در سيروسلوك عملي را با آرايه هاي زيباي ادبي بيان ميكند.
به طور كلي در تقسيم بندي كه عرفا براي مقامات و احوال انجام داده اند، ميتوان هفت مقام توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توكّل و رضا، و ده حال مراقبت، قرب، محبّت، خوف، رجاء، شوق، انس، اطمينان، مشاهده و يقين را نام برد، كه تمامي اين مقامات و احوال در ديوان بيدل در ابيات زيادي آمده است. با توجه به اينكه فهم اشعار بيدل، مشكل است و تاكنون شرحي بر ديوان غزليات او نوشته نشده است، ضروري است با دسته بندي اشعار او در زمينه مقامات و احوال، بازتاب اين مقامات و احوال در ديوان او مورد بررسي قرار گرد.
چكيده لاتين :
Sufism and mystical tenets have an immense place in Persian literature. Bidel Dehlavi’s Lyrics (Ghazaliyats), as a representative of Indian style in Persian literature, is one of the Persian literary texts which includes deep mystical teachings. The present essay pays to place of Stations (Maqamt) and States (Ahval) in Bidel’s poems. It is to be mentioned that Stations and States have a very important place in Practical mysticism or spiritual journey (Seyr and Solouk) which they have been presented in most books of Muslim Sufis. Bidel in his lyrics has presented Stations and States widely and with a very beautiful style and starring perspective.
Generally speaking, Muslim Sufis divided Stations and States into stages. They have Stated seven Stations as follows: Tawbah(repentance),Vara’(abstince),Zohd(piety),Faqr(poverty),Sabr(fortitude) Tavakol(absolute trust in God), Reza(perfect contentment).According to them States (Ahval)would be classified as follows:
Moraqebah(meditation ),Qorb(proximity ),Mohabbat(love ),Khavf(fear from God ),Raja(hope),Shavq(longin),Ons(intimacy),Etminan(tranquility),Moshahedah(vision),Yaqin(certitude).Bidel has proposed all these Stations and States in his Lyrics.Since it is difficult to understand Bidels’ poems and there is no exegesis as to his Lyric Collections(Divan e Ghazaliyat),so it is necessary to classify his poems in relation to manifestation of Stations and States.
