شناسايي نشانگرهاي پايداري اقتصادي و اجتماعي كشاورزي خانوادگي كوچك - مقياس

Identification of Economic and Social Sustainability Indicators of Small-scale Family Farming

ويژگي بارز بخش كشاورزي ايران، تعدد واحدهاي بهره­ برداري خانوادگي خرد است كه بيشتر به فعاليت­هاي زراعي مي­ پردازند. پايداري اين واحدها با پايداري بخش كشاورزي و جامعه­ ي روستايي كشور ارتباط دارد. از آنجا ­كه نشانگرها، ابزار اصلي سنجش پايداري و معيارهاي كليدي براي هدف­ گذاري، برنامه­ ريزي و تدوين و ارزشيابي طرح ­ها و پروژه­ هاي توسعه­ ي پايدار كشاورزي به­ شمار مي ­روند؛ شناسايي نشانگرهاي مناسب براي سنجش پايداري اقتصادي و اجتماعي كشاورزي خانوادگي كوچك ­- مقياس ضرورت دارد. نيل به اين مهم هدف كلي تحقيق حاضر ­مي­باشد. در اين تحقيق كه داراي ماهيت اكتشافي و ارزشيابي است از روش دلفي فازي استفاده شد. جامعه­ ي­ آماري متشكل از متخصصان دانشگاهي، مؤسسات تحقيقاتي و دستگاه ­هاي اجرايي كشور بودند كه تعداد 15 نفر از آن­ها با روش نمونه­ گيري هدفمند انتخاب گرديد. ابزار تحقيق شامل پرسشنامه­ ي­­ نيمه­ ساختارمند در دور نخست و پرسشنامه­ ي­­ ساختارمند براي گردآوري داده­ ها در دورهاي دوم و سوم بود. تبديل عبارت­ هاي كلامي به اعداد فازي با استفاده از طيف ­ها ي فازي رايج صورت پذيرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه از ميان 36 نشانگر اقتصادي و 51 نشانگر اجتماعي، به ترتيب 11 و 14 نشانگر براي سنجش پايداري بهره­ برداري­ هاي زراعي خانوادگي كوچك ­- مقياس مناسب ­تر بوده و مي ­توانند در پژوهش ­ها و نيز سياست گذاري و برنامه­ ريزي مرتبط با پايداري اين نظام مورد استفاده قرار گيرند.

One characteristics of gricultural sector of Iran is the number of small-scale family farming, that the most important activity of these systems is production of crops. The sustainability of these sectors is related to the sustainability of agricultural sector and the rural community. Since the indicators are the main tool for measuring sustainability and key criteria for programming and evaluating of sustainable agricultural development projects, identifying appropriate indicators for measuring the economic and social sustainability of small-scale family farming is necessary. In this exploratory and evaluation study, Fuzzy Delphi Method (FDM) was used. The statistical population consisted of experts from universities, research institutes and executive agencies of the country, of which 15 experts were selected by purposeful sampling. The research tool was a semi-structured questionnaire in the first round and a structured questionnaire in the second and third rounds of data collection, and the conversion of verbal phrases to fuzzy numbers was done using common fuzzy spectra. The results showed that among 36 economic indicators and 51 social indicators, respectively 11 and 14 indicators were more approperiate for measuring the sustainability of small-scale family farming. They can be used in studies, as well as policy-making and planning related this system.