كاربرد الگوي اعتقاد بهداشتي در ارتقاي رفتارهاي پيشگيري كننده از كم‌خوني فقر آهن در دانش آموزان دختر شهرستان فريدن : يك مطالعۀ نيمه تجربي

Application of Health Belief Model (HBM) to Promote Preventive Behaviors Against Iron- Deficiency Anemia Among Female Students of High School Fereydan City: A Quasi-Experimental Study

زمينه و هدف : فقر آهن شايعترين مشكل تغذيه‌اي در جهان و يكي از عمده‌ترين علل كم‌خوني، به‌ويژه در دختران است. هدف از اين مطالعه ارزيابي مداخلۀ آموزشي مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي، بر ارتقاي رفتارهاي پيشگيري‌كننده از كم‌خوني فقر آهن بود. مواد و روش‌ها: اين پژوهش به روش مداخله‌اي (نيمه تجربي) روي 128 نفر از دانش‌آموزان دختر پايۀ دوم دبيرستان‌هاي شهرستان فريدن در سال 1395انجام گرفته است؛ كه به صورت تصادفي به دو گروه مداخله و كنترل تقسيم شدند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه‌اي مشتمل بر مشخصات جمعيت شناختي، سؤالات مربوط به سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي و عملكرد بهداشتي بود كه پس از تأييد روايي و پايايي ابزار استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و آزمون t زوجي و مستقل در نرم افزار Spss تجزيه‌ و تحليل شدند. يافته‌ها: قبل از آموزش ميانگين نمره سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي و عملكرد بهداشتي در دو گروه، اختلاف معناداري نداشتند (0/05P). نتيجه گيري: آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي بر ارتقاء رفتارهاي پيشگيري‌كننده از كم‌خوني فقر آهن مؤثر بوده از اين رو اين الگو مي‌تواند به عنوان چارچوبي براي طراحي و اجراي مداخلات آموزشي براي پيشگيري از كم‌خوني فقر آهن استفاده شود.

Background and Objective: Iron deficiency is the most common nutritional problem in the world and is one of the main cause of anemia, especially in girls. The aim of this study was to evaluate the educational intervention program based on Health Belief Model (HBM) to increase preventive manners against iron-deficiency. Methods: This quasi-experimental study was conducted on 128 female students of high schools in the second grade Friedan city in 2015. They were randomly divided into intervention and control groups. The data gathering tool was a questionnaire including demographic characteristics, HBM constructs and health performance questionnaires which were used after confirmation of validity and reliability of the tool. The data were analyzed using descriptive statistics, paired and independent t-test in SPSS 22 software. Results: Before training, there was not a significant difference in the mean scores of the health belief model constructs and health function between two groups, (p > 0.05). But three months after intervention, the mean scores of perceived susceptibility, severity, benefits, barriers, perceived self-efficacy, practice guidance and health performance were significantly different between two groups (p <0.001). Conclusion: Education based on HBM has been effective in promoting the preventive behaviors of iron deficiency anemia, therefore this model can be used as a framework for designing and performing education interventions to prevent iron deficiency anemia.