شخصيت‌سازي و شخصيت‌پردازي در آثار اقتباسي از مثنوي مولوي براي كودكان و نوجوانان

Characterization and Personification in the Adaptation Works of Masnavi of Molavi for Children and Young Adults

شخصيت­سازي و شخصيت­پردازي يكي از عناصر مهم در آثار داستاني كودك و نوجوان است و به دليل اهميت فراوان آن، نويسندگان همواره در گزينش و عملكرد شخصيت­هاي داستاني آثار خود دقت كرده­اند. در آثار ادبي اقتباسي از متون كهن نيز شخصيت­پردازي از جايگاه مهمي برخوردار است؛ به گونه­اي كه شخصيت­ها ابزار بيان انديشه­ و پيام نويسنده قرارگرفته­اند. شخصيت­هاي آثار اقتباسي از مثنوي بهترين نمونه براي اثبات اين ادعا هستند. در اين مقاله، نخست انواع شخصيت در 35 اثر اقتباسي از مثنوي، از جمله خاله خودپسند، راز و پرنده سخن­گو، براي كودكان و نوجوانان، معرفي و دسته­بندي شده است، در ادامه مهم‌ترين ويژگي­هاي شخصيت­هاي اين آثار معرفي شده­ و ميزان دخل و تصرف نويسندگان در شخصيت­­پردازي آثار اقتباسي روشن شده­ است. آثار مورد نظر به چند دليل از بين 128 اثر اقتباسي از مثنوي انتخاب شده ­است؛ دليل اول آن كه اين آثار غالباً تك روايتي بوده و مجموعه­هاي داستاني به دليل طولاني بودن آن­ها، از حوزه­ي اين پژوهش خارج شده­اند و ديگر آن كه اين پژوهش، فقط آثار اقتباسي بازآفريني و بازنويسي را بررسي كرده و ديگر انواع اقتباس، از حوزه­ي بررسي خارج شده­اند. هدف از بررسي شخصيت­ها در آثار اقتباسي از مثنوي اين است كه انواع شخصيت­ها مشخص و دسته‌بندي شده و شيوه­هاي پردازش آن­ها بررسي شود. دسته‌بندي شخصيت­ها، بررسي جنبه­هاي نمادين آن­ها و كشف نوآوري­ها در شخصيت­سازي اين آثار از جمله، ورود شخصيت­هاي كودك­ و نوجوان و شخصيت­هاي مؤنث، از مهم­ترين يافته­هاي پژوهش حاضر است.

Characterization and personification are two important components in the fictional works for children and young adults and due to their prime importance، writers pay much attention to the selection and performance of fictional characters of their works. They are also of great importance in the adaptation of ancient literary texts so that the characters are the means of expressing the writers’ thoughts and messages. The characters of adapted works of Molavi best represent this subject. In this paper different types of characters in 35 adapted works of Masnavi for children and young adults، namely the self-willed aunt، the secret of the talking bird، are introduced and categorized. The most important characteristics of these works are presented and it is argued how the writers have made changes in characterization. The works are selected from among 128 adaptations due to several reasons; the first one is that these works are often single- narrative works; collections of stories were not considered because of their length. This research is dedicated just to the investigation of recreated and rewritten adaptation works. The aim of studying characters in the adaptation works of Masnavi is that all types of characters can be clarified and categorized and also their symbolic aspects discussed.